Tryeza e Vitit të Ri 2022

D arka e Vitit të Ri është një traditë e vjetër për shqiptarët. Ndryshe nga shumë vende të tjera evropiane që festojnë Krishtlindjet, për shumicën e qytetarëve tanë, darka e Vitit të Ri është eventi më i rëndësishëm i festimeve të fundvitit. Tradita e Darkës së Vitit të Ri(udhëtim në kujtesë)... Tradita që kemi sot, edhe pse e zbehur paksa nga eksperiencat e reja të 30 viteve të fundit (festa në lokale, udhëtime jashtë vendit Vit i Ri me miqtë apo familjarët në emigracion, darkë me peshk, etj) është vijim i zakoneve të krijuara gjatë viteve 1960-1980 në diktaturë. Bollëku i Darkës së Vitit të Ri, edhe për familjen më të varfër gjatë regjimit komunist, ishte ëndrra, urimi për një jetë më të mirë, ku ushqimet e preferuara të mos të të mungonin, ku mirëqënia për familjen tënde të rritej si me magji. Për 24 vjet (1966-1989), Festa e Krishtlindjeve nuk pati asnjë kuptim, u zhduk, pasi regjimi diktatorial krijoi shtetin ateist, laik. Sipas një dokumenti të ruajtur në Arkivat e Shtetit, urimi i fundit zyrtar për Krishtlindje daton në vitin 1966, me një telegram nga Kisha Ortodokse Shqiptare, që i uronte Gëzuar Krishtlindjet kryetarit të Kishës Katolike të Shqipërisë. Dita më e rëndësishme u shndërrua kështu, prej më shumë se 40 vitesh (1950-1989), 31 Dhjetori, pra Nata e Vitit të Ri. Shqiptarët blinin dhurata ose ëmbëlsira (ata që nuk kishin aq para) për fëmijët e tyre. Dyqanet, si rrallë herë, ishin të mbushura me ushqime që nuk mund t’i blije gjatë vitit. Tabela 1. Shpenzimet e Vitit të Ri nën Diktaturë (familje me 5 veta) Nr. Blerjet, përgatitjet Çmimi (lekë të vjetra) 1 Gjeli i detit, mish viçi, mish të grirë, djathrat, birrë, verë 1,000-1,200 2 Bakllavaja, ëmbëlsirat e tjera 600-700 3 Lodrat për fëmijët 400-500 4 Amaretat, karamelet, biskotat, etj. 250-300 5 Fruta-perimet 150 6 Pema e Vitit të Ri 60-80 TOTALI 2.460-2.930 Lekët në diktaturë Nata e Vitit të Ri ka qenë thuajse e njëjtë për të gjithë. Një pulë, ose gjel deti të marrë një muaj më parë e të ushqyer me ullinj në banjën e pallatit, apo oborrin e shtëpisë, majonezë dhe bakllava ose kadaif. Raki, nëse gjeje të Skraparit apo Përmeti, ishte kënaqësi, dhe verë të markës “Riesling”, “Tokai”, apo “Shesh i zi” ose “i bardhë”, “Merlot”, “Kallmet” të cilësisë së dytë që kushtonte 42 lekë, pasi kjo ishte më e lehtë për t’u gjetur. Cilësia e parë, si ajo “Pino Nero”, kishte tjetër destinacion. Birra ishte me shishe e Kombinatit Ushqimor “Ali Kelmendi” Tiranë. Shumë të ngarkuar me punë ishin furrat. Çoje tavën dhe merrje një letër me numrin, që korrespondonte me një llamarinë metalike që furrtari e ngulte mbi pulë. Njerëzit merrnin bukë rezervë, pasi dyqani mbyllej për dy ditë. Përgatitja për natën e Vitit të Ri ishte tejet lodhëse për gratë, që gatuanin pa pushim gjatë gjithë ditës në kushtet e hapësirat e ngushta dhe aspak komode të apartamenteve të ngritura gjatë socializmit. Të privilegjuara ishin familjet që kishin siguruar limonë apo portokalle nga bregdeti, si diçka të rrallë për kohën. Me një llogaritje të përafërt, harxhet e Vitit të Ri nën Diktaturë, për një familje, me pak lodra të blera për fëmijët, me bakllavanë tradicionale, ëmbëlsirat e tjera, amaretat, gjelin e detit, pak mish viçi për ndonjë biftek apo bërxollë, me perimet dhe frutat dhe pemën e Vitit të Ri, shkonin diku tek gjysma e një rroge mesatare, pra 2.460 ose 2.930 lekë të vjetra. Amivisat merrnin një ditë pushim për të pastruar shtëpinë. Lanin perdet, shtrojet, qylymat, batanijet, pra çdo gjë. Motivimi ishte i madh, duke pastruar shtëpinë, pasi do të vinin për vizitë të afërmit e komshinjtë. Per Vit te Ri lihej edhe blerja e ndonje mobilje, apo qofte dhe diçka të re e veçante, për të zbukuruar shtëpinë. Qytetarët kishin shpresën dhe madje edhe bindjen se, duke bërë kaq shumë gjëra, Viti i Ri do t’i gjente më të begatë. Zakonisht nata e Vitit të Ri festohej në shtëpi, pastaj në ditët e para të Janarit, shqiptarët vizitonin të afërmit e tyre, miqtë e ngushtë ose fqinjët, duke ju uruar Vitin e Ri. Pema e Vitit të Ri 1973, 49 vite më parë. Një bredh, pambuk dhe shirita me ngjyra . Shtëpia e pastruar për merak. Ishte interesante, pasi brenda ditës mund ta shihnin njëri-tjetrin dy herë. Pra, në mëngjes të 1 apo 2 janarit, njëra palë vizitonte shtëpinë e të afërmve, miqve apo fqinjëve dhe pasdite ata ua kthenin vizitën. Ishte si një ndjesi konkuruese, kush qeraste me më shumë ëmbëlsira, pije, fruta të freskëta e të thata. Gjithsesi Nata e Vitit të Ri, para së gjithash kishte të bënte me ushqimin. Pasi përgatisnin gjithë këtë darkë, qytetarët nisnin darkën dhe mezi prisnin të fillonin programet e humorit në televizionin e vetëm në atë kohë, në TVSH. Programi zgjaste deri pasmesnate dhe më pas shfaqej një film ekskluziv deri në orën 2-3 të mëngjezit. Me ushqimin kjo natë ka të bëjë edhe sot, edhe pse dyqanet janë plot gjatë gjithë ditëve të vitit. Tradita dhe zakoni është ngulur tek ne aq fort, sa edhe pse pak i zbehur nga vitet, është me ne! Tryeza e Vitit të Ri 2022-ndryshimet Dhe kështu është sot e kësaj dite. Edhe sot përgatitja e darkës fillon një javë para Natës së Vitit të Ri, me gatimin e bakllavas, ëmbëlsirës tradicionale të Vitit të Ri. Shumë familje preferojnë ta blejnë gati në dyqan, por amvisat e vjetra kanë dëshirë(kushton dhe më pak) dhe akoma e bëjnë vetë. Bakllavaja, ëmbëlsira tradicionale Tryeza e Vitit te Ri 2022 është shumë e ndryshme për familje me të ardhura të ndryshme. Megjithatë, mesatarisht, familjes shqiptare, Darka e Vitit te Ri 2022 do t’i kushtojë: Tabela 2. Shpenzimet e Vitit të Ri 2022(familje me 5 veta) Nr. Blerjet, përgatitjet Çmimi (lekë të reja) 1 Gjeli i detit, mish viçi, mish të grirë, djathrat, birrë, verë 11,000-12,500 2 Bakllavaja, ëmbëlsirat e tjera 3,000-3,500 3 Lodrat për fëmijët 6,000-8,000 4 Amaretat, çokollatat, biskotat, etj. 1,850-2,500 5 Fruta-perimet 800-1,200 6 Pema e Vitit të Ri dhe zbukurimet 2,500-3,500 TOTALI 25.150-31.200 Bie në sy që shpenzimet në vlera janë qindfishuar, në krahasim me Darkën e Vitit të Ri të kohës së Diktaturës. Në vlera absolute, janë 100-130 herë më shumë! Shpenzimet janë edhe më të larta se Viti i Ri 2021, ngaqë çmimet e bulmetrave dhe djathrave janë rritur me 5-8%, për shkak të rritjes së çmimit të energjisë në botë. Gjithshka sot në tryezat tona është më e shtrenjtë se një vit më parë. Nëse tryezat e familjeve tona 30 vite më parë ishin pak a shumë të ngjashme, në varësi të nivelit të të ardhurave, tryezat e Vitit të Ri sot, edhe në krahasim me pak vite më parë, ndryshojnë shumë me njëra-tjetrën. Ndryshimet kryesore: Numri i familjeve të varfëra ose që kanë kaluar në varfëri, për shkak të Pandemisë së Covid-19 është rritur ndjeshëm, kështu që për një të tretën e familjeve shqiptare , shpenzimet e Tryezës janë 12,000-15,000 lekë të reja më pak se mesatarja. Shumë familje me të ardhura të mesme ose të larta, duke përjashtuar Vitin e Ri 2021, për shkak të Covid-19, Darkën e Vitit të Ri 2022 do ta kalojnë në mbrëmjet me spektakël, të organizuara nga hotelet private të ndryshme, duke pronotuar ditë më parë. Kosto e pronotimit për njeri varion nga 16,000 lekë të reja në 25,000 lekë të reja, ose 15% më shumë se viti 2018, sipas nivelit të luksit të hotelit privat. Kjo e ngre ndjeshëm mesataren e shpenzimeve për kalimin e Natës së Vitit të Ri. Mbrëmjet e Vitit të Ri dje(1985) dhe sot(2019) Edhe pse shumë më të pakta, për shkak të kufizimeve të udhëtimit nga pandemia e Covid-19, kalimi i festave të Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri, për disa familje me të ardhura të mesme ose të larta, do të kryhet jashtë vendit, pranë të afërmve në emigracion, ose (më së shumti) në udhëtime të organizuara nga agjenci turistike. Kuptohet që shpenzimet janë më herë më të larta, për kostot e udhëtimit.

Nga Fatos Çoçoli

Artikuj të ngjashëm Artikuj

BUXHETI MBI SHPATULLAT E QYTETARËVE

SA NA KUSHTON DREJTËSIA E RE?

Shqiptarët s’e duan kapitalizmin: Shkakton lakmi dhe korrupsion

Nafta e Shpiragut, ëndrra e një dite vere

Euro, Euro….po LEKU është Mbret!

Çmimet “fluturojnë” lart, shqiptarët varfërohen

Artikujt më të lexuar

Gjergj Luca, kryeoligarku i Shkrimsit, rebeli që grisi diplomën për t’u bërë biznesmen

JETA E NATËS NË VITET ’90, NGA DISKO ALBANIA DHE MARIKAJ TE BUZUKËT E PARTYT RAVE

“Krenaria e Kuçovës”, uzina e “shqiponjave” në qiell

Arben Dervishaj: Ju rrëfej ditët e mia pa liri!

Inva Mula: Unë sopranoja e parë shqiptare në skenat evropiane

Nano, beteja e një jete

Mario Ashiku, një dashuri, shanse të dyta dhe një jetë e jetuar bukur (si vetë ai)

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?