Si u përfshi FMN në një fushatë mediatike në mbrojtje të Bankës së Shqipërisë

Nëse ka një autoritet që besohet nga shqiptarët dhe fjalët e tij e janë të pakontestueshme, patjetër që ka të bëjë me një institucion të huaj, që nuk është shqiptar e që zakonisht e besojmë më shumë se veten. Kjo ka ndodhur rëndom në historinë e Shqipërisë, e cila me kompleksitetin e një vendi të pushtuar në gjysëmn e një mijëvjeçari, apo të drejtuar dhe mbështetur nga fuqi të mëdha, ka krijuar një shoqëri që ngre mite. Nëse në periudhën e komunizmit çdo gjë që vinte nga jashtë shihej si më e mirë, më cilësore, në vitet e para të demokracisë lindi miti i perëndimit. Pak a shumë të gjithë besonin se të huajt e donin Shqipërinë, u vinte keq për një vend me të shkuar të izoluar dhe se e gjithë politika e diplomacia e jashtme mbështetej te interesat e qytetarëve shqiptarë. Nëse fjalën e thotë një ambasador, nëse një vendim kundërshtohet nga institucionet ndërkombëtare, atëherë patjetër që aty ka diçka, e nëse një nisëm ka mbështetejen e tyre, bie çdo alibi se diçka abuzive mund të ndodhë rrugës. Dhe vepra të dështuara të institucioneve të huaja në Shqipëri kanë rekorde në letra dhe objekte. Mjafton të kujtojmë rastin e reagimit të vonuar të Fondit Monetar Ndërkombëtar për skemat piramidale, apo historinë e dështimit të një vepre me vlerë 110 milion dollarë siç është Termocentrali i Vlorës nga Banka Botërore, që të kuptojmë se kudo ka interesa, të huaja ose shqiptare, shqiptaro- të huaja apo përziere të favoreve të përfitimeve publike me ato personale. Të gjitha këto fjalë që shkruajta më lart mu kujtuan, kur mëngjesin e 7 qershorit lexova një lajm që dominonte çdo media, ëebsite, televizion e madje dhe radio, “FMN: E domosdoshme të ruhet pavarësia e Bankës së Shqipërisë!” Pyetja që më lindi natyrshëm ishte se kush nga Fondi Monetar Ndërkombëtar në Ëashington kishte lexuar, studiuar dhe analizuar se çfarë ka ndodhur me skemat e mashtrimit me mikrokreditë në Shqipëri?! Qëndrimin për të mos cënuar pavarësinë e kishte mbajtur vetë drejtorja e Departamentit të Komunikimit të FMN në Ëashington, Julie Kozack! Në konferencën për shtyp, znj.Kozack kishte dhënë deklartaën rutinë të angazhimeve dhe takimeve që do të bënin krerët e kësaj organizate dhe më pas pranonte të merrte dhe pyetjet për gazetarët. Julie Kozack iu përgjigj interesit të dhjetra gazetarëve nga e gjithë bota për zhvillimet në Samitin e Pulias së Liderve të vendeve të G7-ës, Forumit në Shangai të Kinës, politikës monetare të Departamentit të Thesarit, asaj të Bankës Qëndrore Europiane, krizës në Ukrainë- një kryefjalë për shumë shtete të botës dhe që ka dhënë efekte domino në Europë dhe botë, interesit nëse Fondi do të përfshihej në një program në Ukrainë dhe mundësisë nëse FMN do të ristrukturonte borxhin në Sri Lanka. E gjithë natyra e pyetjeve lidhje me rolin që ky institucion i rëndësishëm ka përmes programeve të saj në shtete të ndryshme të globit apo në politikat ekonomike botërore. E vetmja pyetje që lidhej me zhvillime lokale ishte ajo nga Shqipëria. “ Po shoh që kam një pyetje online dhe do ta pranoj, sepse vjen nga një vend që nuk e diskutojmë shpesh, që është Shqipëria. Na pyesin nëse mund të komentojmë mbi hetimet e nisura për mbrojten e konsumatorit nga disa abuzues me skemat e menaxhimit të borxheve të këqija në Shqipëri, parë në dritën që Banka e Shqipërisë i ka ndërmarrë aktet rregullatore në përputhje me këshillimin e FMN-së? Shumë prej jush e dinë që ne nuk mund të komentojmë një hetim ligjor që është në zhvillim e sipër. Megjithatë, duam vetëm të sqarojmë një element specifik. Është një çështje e njohur publikisht që analizat në kuadër të programit të mbështetur nga FMN në vitet 2015 dhe 2016 identifikuan nivele të larta të kredive me probleme, si një element cenueshmërie për sektorin bankar. Në këtë kontekst, FMN miratoi planin e veprimit të autoriteteve shqiptare të vitit 2015 për të reduktuar kreditë me probleme. Ky plan, mes të tjerash, i dha Bankës së Shqipërisë mandatin e licencimit dhe mbikëqyrjes së shoqërive të menaxhimit të kredive me probleme, duke pasur parasysh ndërlidhjen e tyre me sistemin bankar. Gjithashtu, duam të shtojmë se ruajtja e pavarësisë së Bankës së Shqipërisë është një faktor kyç për ruajtjen e stabilitetit të çmimeve dhe atij financiar .” përfundoi znj. Kozack. Kjo deklaratë do të dukej rutinë, si një interes momental për të pritur një pyetje nga Shqipëria, nëse znj.Kozack nuk do të kishte ‘gabuar’ me disa të dhëna të sakta të viteve dhe të planit që FMN ndihmoi Shqipërinë. A mundet dot që një punonjës i zyrës së shtypit qëndrore, që ka parë emrin e Shqipërisë vetëm në letra, të mbajë mend se si është asistuar Shqipëria mes 190 shteteve që janë anëtare të organizatës, në vitin 2015? Një tjetër pikë që vendos në pikëpyetje këtë deklaratë është konteksti i veprimeve hetimore që ka bërë së fundi Prokuroria e Tiranës dhe kallzimi i kësaj skeme në Prokurorinë e Posaçme me të dyshuar guvernatorin e Bankës Gent Sejko dhe si grup të strukturuar kriminal drejtuesit e kompanive të mbledhjes së borxhit Final dhe Micro Credit Albania. FMN duhet të dijë që pavarësia është tjetër gjë, dhe drejtësia një gjë tjetër, aq më tepër që këtë imunitet nuk e mori as ish-drejtuesi i tyre Domenique Strauss Kahn gjatë kohës që u hetua për akuzën e ‘ngacmimit në punë’. Edhe drejtuesit e institucioneve në Shqipëri, përfshi dhe ato të pavarura nuk janë imune nga hetimet! Ndaj deklarata të tilla mund të marrin vend, vetëm nëse ka indicie se ka tentativa për të bërë spositime të drejtuesve të bankës qëdnrore duke përdorur hetimet! Një tjetër variant i qëllimit të kësaj deklarate është të mbash anë ose të bën ‘një nder’ duke i foruar mbrojtje dikujt që ndodhet në situatë të vështirë. Kjo shitet sikur nuk komenton hetimet e drejtësisë, por sqaron sa i rëndësishëm është stabiliteti financiar i një vendi. Ne si gazetarë e dimë fort mirë, që kur dikush nuk komenton, nuk komenton dhe pikë, s’ka ‘por’ mbrapa. Nëse Fondi Monetar Ndërkombëtar do të ishte i shqetësuar për pavarësiën e bankës qëndrore, ajo do të nise nga Këshilli Mbikëqyrës që është organi më i lartë drejtues në këtë institucion, dhe jo nga lajmi nëse po verifikohet apo jo përrgjegjësia e guvernatorit nga SPAK për skemën e mikrokredive. Dhe në fakt historia ka treguar se në shumë raste përgjegjësia e Këshillit Mibikëqyrës nuk është marrë për çështje të rëndësishme që lidhen me funksionin e bankës qëndrore. Informacioni që marrin anëtarët nuk është i plotë, madje kemi raste të largimit të tyre kur kanë kërkuar të dhëna për zhvillimin e procedurave tenderuese dhe operacionale në këtë institucion. Disa antarë janë në konflikt të hapur interesi, pasi familjarë të tyre janë të punësuar në Bankën e Shqipërisë, ndërsa disa të tjerë janë antarë bordi në institucione të tjera në konflikt etik interesi. Një nga rastet është emërimi i anëtares Edlira Luçi në bordin e Korporatës së Investimeve, një kompani e cila supozohet të kryejë operacione në treg, ndërtim apo financiare dhe në shumë raste vendimi i antarit mund të mbrojë vetëm një palë dhe jo dyja. Stabiliteti financiar i bankës qëndrore është i rëndësishëm dhe bazohet te një element kryesor: besimin! E që një institucion të jetë i besueshëm, ai duhet të jetë transparent. Por përveç statistikave të përgjithshme të ekonomisë së vendit dhe sektorit bankar, Banka e Shqipërisë ka mbajtur një pozicion të mbyllur sa i takon transparencës në procedurat e prokurimit, e cila bazohet në një rregullore të vjetër të vitit 2006 dhe askush nuk mëson pjesëmarrësit në garë, ofertë dhe palët e skualfikuara. Raporti vjetor i auditit të jashtëm dërgohet njëherë në vit në Kuvendin e Shqipërisë, ndërsa kontrollet që ka ushtruar Kontrolli i Lartë i Shtetit nuk publikohen dhe klasifikohen konfidenciale. Nuk ka raporte publikë as të punës që bën Inspektori i Përgjithshëm i bankës, një organ i pavarur nga guvernatori që përgjigjet përpara një komiteti të veçantë. Dhe në këtë rast, nëse FMN do të ishte e paanshme, minimalisht do të interesohej të pyeste për përmasat që mori në Shqipëri për më shumë se 6 vjet skema me mbledhjen e kredive me probleme që iu shitën institucioneve financiare, jetët njerëzore të shkatërruara, dëmet që i janë bërë mijëra familjeve dhe do të analizonte masat që ka marrë institucioni i Bankës së Shqipërisë për të ndalur abuzimin. Ateherë të komentonte si duhej! Afro 34 mijë klientë të subjekteve MCA dhe Final kanë rënë pre e kamatave, bllokimit për vite me radhë të pronave dhe deri në tjetërsimin e pasurive të tyre. Hetimet kanë gjetur miliona euro pasuri në lllogaritë e pronarëve dhe personave që kanë bashkëpunuar për këtë skemë, ndërsa askush nuk vepronte. Ndaj këtu ka një përgjegjës, mbase është ecuria e ngadaltë e hetimeve, mbase banka qëndrore ka marrë veprimet e duhura dhe nuk ka mbyllur asnjë sy, por 34 mijë të dëmtuar e duan një përgjigje dhe nuk cënohet asnjë pavarësi nga një hetim! Vrulli se si lajmi për shqetësimin e FMN-së u pompua në media, të krijon bindjen se e njëjta taktikë rigoroze është përdorur për të dhënë dhe këtë koment të këtij institucioni që e dinte mirë që në çështje të drejtësisë nuk komentohet! Në ndihmë dhe Banka Botërore. Ditët e fundit një tjetër lajm që pompohet nga burime të Bankës së Shqipërisë apo përmes intervistave për publikun është asistenca që po ofron Banka Botërore në krijimin e një rregulloreje që do të kufizojë dhënien e kredisë konsumatore ose në vlera të vogla të kategorive të caktuara të personave që njihen si shtresa vunerabël. Ky koncept në fakt duhet të ishte bërë i zbatueshëm më parë, pasi nuk mund t’i ofrohet hua pa koletaral dikujt që është në kërkim të parave në një moment të dobët, por që nuk ka aftësi paguese, dhe më pas kjo të kthehet në një dramë sociale! Me ndryshimet e kushteve të kredimit mendohet të bëhet pikëzimi i klientit në bazë të performancës që ai ka në marrëdhënie me bankën apo institucionin financiar dhe të vendoset kufizim i numrit të kredive të dhëna. Banka Botërore ka qënë një nga nismëtaret kryesore që mbështeti Shqipërinë në planin e masave për uljen e kredive me probleme, madje ofroi një linjë kredie me vlerë 100 milion dollarë për të realizuar këtë projekt. “ Në mënyrë specifike, huaja mbështet reformat në tri fusha të gjera. Fusha e parë përqendrohet tek forcimi i aspekteve rregullatore dhe mbikëqyrëse të sektorit privat dhe tek përmirësimi i rrjetës së sigurisë financiare. Këto përpjekje pritet që të përmirësojnë përgatitjen e bankave për të përballuar krizat dhe të përmirësojnë kuadrin e sigurimeve të depozitave. Fusha e dytë mbështet përshpejtimin e zgjidhjes për kreditë e këqija. Si rezultat i këtyre masave, përqindja e kredive të këqija pritet që të ulet në mënyrë të konsiderueshme deri në fillim të vitit 2015. Reduktimi i kredive të këqija do të mbrojë stabilitetin financiar dhe do t’u japë mundësi më mira bankave që t’iu përgjigjen kërkesave për kredi. Fusha e tretë përqendrohet në forcimin e aspektit rregullator e mbikëqyrës për institucionet financiare jobankare. Ajo përpiqet të forcojë pavarësinë operacionale dhe kapacitetin e Autoritetit të Mbikqyrjes Financiare, duke e lejuar që rregullojë dhe të mbikëqyrë institucionet financiare jobankare në mënyrë sa më efektive .” thuhej në deklaratën e bërë në maj të vitit 2014 nga Bordi i Drejtorëve Ekzekutivë të Bankës Botërore. E në fakt rezultati është i tillë: morëm 100 milion hua me interes të cilat paguhen nga taksapaguesit shqiptarë, për të bërë një reformë, ku një pjesë e saj çoi në varfëri 34 mijë qytetarë dhe dërgoi përfitime në vlera miliona euro në skemën e mashtrimit me mikrokreditë dhe mbledhjes së borxheve të këqija. Kjo me ndihmën dhe këshillat e një institucioni financiar, që në thelb të angazhimeve të saj ka luftën kundër varfërisë! Zgjidhja e kredive nga Banka e Shqipërisë. Ngërçi që krijoi skema e mashtrimit me mikrokreditë e gjeti të papërgatitur Bankën e Shqipërisë për të adresuar problemet me kreditë dhe borxhet aktive të mijëra qytetarëve. Nëse liçenca është revokuar, atëherë me rregull kreditë do të duhej që të shuheshin dhe të kalonin në humbje, pork jo ka qënë një “Jo” e prerë nga ana e këtij institucioni i cili nuk do të legjitimojë precedentin se borxhi nëse nuk paguahet një ditë do të fshihet. “ Nxjerrja nga regjistri i kredisë i klientëve që një pjesë paguajnë, një pjesë kanë vështirësi pagese do të bënte që në radhë të parë të krijohej perceptimi që kreditë falen dhe nuk do të paguanin dhe kjo do të krijonte një precedent, boomerang edhe në sistemin bankar, ata klientë që kanë paguar do të mbeteshin të listuar për keq, klientë të tjerë që nuk kanë paguar nuk do të ndiqeshin, problematika nuk do të zgjidhej ” .deklaroi guvernatori i bankës qëndrore Gent Sejko në Komisionin e Ekonomisë në datën 5 maj, i thirrur në një seancë të posaçme për këtë çështje.. Në datën 5 qershor të këtij viti, Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë miratoi ndryshimet në rregulloren për “Licensimin dhe Ushtrimin e Veprimtarisë nga Subjektet Financiare Jobanka”. Në këto ndryshime të gjithë personat që kanë një kredi aktive, përcaktohet se do të duhet të vijojnë të paguajnë këstet në mënyrë të rregullut dhe shuma do t’i zbritet nga detyrimi sipas kontratës së lidhur. Rruga e ekzekutimit të detyrimeve të papaguara do të ndiqet dhe për qytetarët që kanë një borxh aktiv dhe nuk kanë pranuar ta shlyejnë atë, apo për ata që janë në process gjyqësor për shkak të bllokimit të pronës si pasojë e detyrimit të papaguar. Për të mbikëqyrur këtë proces do të asistojë Departamenti Mbikëqyrës, ndërsa banka qëndrore lejon vendosjen e një likuidatori që do të merret me procesin e administrimit të protofoleve të detyrimeve dhe kredive aktive. “ Banka e Shqipërisë, në rast të revokimit të licencës së subjektit financiar jobankë sipas përcaktimeve të kësaj rregullore, fillon menjëherë procesin e likuidimit të portofolit të kredive të krijuar nga ushtrimi i veprimtarisë financiare në bazë të licencës. Likuidim i portofolit të kredive të krijuar nga ushtrimi i veprimtarisë financiare në bazë të licencës– në kuptim të kësaj rregulloreje, është procesi i administrimit të portofolit të kredive, të subjektit financiar jobankë, të krijuar nga subjekti financiar jobankë, si rrjedhojë e veprimtarisë financiare të ushtruar sipas licencës së dhënë nga Banka e Shqipërisë ” thuhet në rregulloren e re.

Si u përfshi FMN në një fushatë mediatike në mbrojtje të Bankës së Shqipërisë

Nga Ola Xama

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Ekonomia që varet nga Importet

2025, Investime pa njerëz

Pensionistët! Për bukën e gojës…

Si po “e mbyllin” skandalin e Mikrokredive

“PLAKJA” E SHQIPTARËVE

‘Peshkaqenët’ e kredive

Artikujt më të lexuar

Zonjat pas Liderit/ Linda dhe Liria: Eleganca e një pushteti të pazëshëm

“Zoja e randë” azil, jeta e re e “yllit” që nuk është vetëm i Shkodrës

Todi e Fatos LUBONJA,13 vitet e burgut pa asnjë takim

Si e (vetë) vranë Vladimir Shehun, ku është letra e fundit???

Gjergj Luca, kryeoligarku i Shkrimsit, rebeli që grisi diplomën për t’u bërë biznesmen

Basti i Ramës me brezin e ri

Neritan Liçaj, artisti që refuzon të jetë një qytetar që hesht!

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?

Si u përfshi FMN në një fushatë mediatike në mbrojtje të Bankës së Shqipërisë

Nga Ola Xama

Mbështetni autorët dhe abonohuni në përmbajtje

Shkarko

Zblloko Artikullin

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Artikujt më të lexuar

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?