NAFTA vetëm “ngrihet”, nuk “ngrin”

Më 21 nëntor 2021, qeveria e Maqedonisë së Veriut i ngriu çmimet për karburantet dhe më 4 dhjetor 2021 ngriu edhe çmimet për produktet ushqimore bazë, deri në fund të janarit 2022. Me fjalë të tjera, vendosi një çmim tavan, duke e fiksuar atë në momentin kur mori vendimin (21 nëntor për naftën dhe 4 dhjetor 2021 për ushqimet bazë). Përtej këtij çmimi, asnjë subjekt ekonomik në vendin fqinj nuk mund të ngrejë çmimin, ndryshe përballet me gjoba të rënda deri në pezullim të aktivitetit. Më 28 janar 2021, qeveria e vendit fqinj, duke parë përshkallëzimin e çmimeve të mallrave ushqimore dhe të naftës në botë, e shtyu ngrirjen deri në fund të shkurtit 2022 Çmimet TAVAN për produktet bazë ushqimore dhe karburantet në Maqedoninë e Veriut: Buka e bardhë 29 denar= 37 Lek, në Shqipëri 100-120 Lek Sheqer 900 gr 40 denar = 79.14 Lek, në Shqipëri 80 Lek Vaj për gatim 66 denar= 130.58 Lek, në Shqipëri 200- 220 L ek Qumësht me yndyrë 3.2% 52 denar = 102.88 Lek, në Shqipëri 150 Lek Nafta per litër 5 denar= 131.57 Lek, në Shqipëri 192 Lek Po në Shqipëri? Tek ne ortek çmimesh të rritura. Qeveri indiferente Në korrik 2021, me rritjen e konsiderueshme të kostove të transportit dhe të lëndëve të para bujqësore, sidomos miellit e qumështit në tregjet botërore, nis kalvari i rritjes së çmimeve të produkteve ushqimore jetike edhe për familjet shqiptare. Për periudhën gusht 2021-shkurt 2022, pra për vetëm gjashtë muaj, çmimet e shportës dhe të mallrave të tjera ushqimore bazë tek ne u rritën shumë fort, si në Grafikun 1 më poshtë: Çmimet e rritura ndjeshëm janar 2021-janar 2022 (grafik bosht me gjashte pallate shumëkatëshe) Buka 12% Vaji për gatim 11% Qumështi 15% Gjalpi 20% Djathi 14% Shpenzimet mjekësore/familje 28% Sipas INSTAT, produktet ushqimore zënë 38% të shpenzimeve tona familjare. Deri tani, qeveria jonë rri e vështron dhe nuk ka marrë asnjë masë. As edhe kontrolle të rritura për të frenuar abuzimet në treg. Nga shumë OJF dhe qytetarë, në media, janë breshër denoncimet për bukën e shitur nën gramaturë edhe me çmimin e rritur, për qumështin dhe nënproduktet e paketuara të tij, shumica të shitura nën peshën standard. Nëse institucionet shtetërore do të kishin kurajon të publikonin bilancin e gjashtë muajve të fundit në gjoba të vendosura në treg për mallrat ushqimore dhe naftën, ai do të ishte po i njëjti, në mos më i vogël se bilanci dhe shifrat e muajve janar-qershor 2021, përpara fillimit të ortekut të çmimeve. Nafta në Shqipëri, më e shtrenjta në botë për fuqinë blerëse të qytetarit, me barrën fiskale më të lartë në Evropë Rekordi historik i çmimit të naftës tek ne në ditët e para të shkurtit 2022, me 192 Lek/litër, tregoi edhe njëherë politikën pa kokë të çmimit të këtij malli jetik për popullatën, edhe duke qenë vend prodhues nafte. Në Evropë zëmë vendin e parë për barrën fiskale mbi një litër naftë pa TVSH. Barra e taksave mbi naftën(Pa TVSH) (bosht me gjashtë pallate shumëkatëshe) Në përqindje euro/litër naftë Mali i Zi 44 euro/litër Bosnje-Hercegovina 35 euro/litër Maqedonia e Veriut 26 euro/litër Kosova 36 euro/litër Serbia 48 euro/litër Shqipëria 63 euro/litër Renditemi ndër 10 vendet në botë, me çmimin më të lartë në vlerë absolute të naftës për litër. Ndërkohë kur për fuqinë blerëse të qytetarit zëmë vendin e 109-të! Dhe jemi në “pole position”, kemi vendin e parë në botë për çmimin më të lartë të naftës për fuqi blerëse të qytetarit! Sa tregues i trishtë! Abuzimi me naftën 1 Në Shqipëri grosistët e naftës reagojnë menjëherë nëse nafta pëson rritje, ndonëse kompanitë tregtare shesin naftën, të cilën e kanë blerë më parë me çmime më të ulta. Thënë thjesht, nafta që shitet sot në pikat e karburantit në Shqipëri është blerë të paktën 2 javë më parë në tregjet ndërkombëtare. Edhe pse duhej të kishin rezerva strategjike 3 muaj për naftën, grosistët tanë nuk e zbatojnë asnjë herë këtë detyrim ligjor. Por edhe me vetëm dy javë naftë stok, çmimi naftës në Shqipëri duhej të ishte i pandryshuar, 180 Lek/litër, dhe jo 192 Lek sa është sot. Kjo, ngaqë dy javë më parë, çmimi i naftës në tregjet botërore ishte 87 USD fuçia dhe jo 90 USD, sa është sot. Pra, në tregjet ndërkombëtare çmimi i një fuçie naftë u rrit me 3 USD gjatë dy javëve të fundit. Një fuçi naftë ka 158 litra. Nëse do të përllogarisim rritjen për litër bazuar në rritjen e çmimit për fuçi, rezulton se rritja e një litri naftë në botë është vetëm 0,018 USD ose 2.1 lekë. Bazuar në këtë llogaritje, në Shqipëri nafta u rrit me 10 Lek, pra me 5 herë më shumë se shtimi mesatar në botë! Tregu i naftës në vend ka qenë vazhdimisht në qendër të kritikave dhe është hetuar disa herë për “marrëveshje karteli” mes grosistëve. Megjithatë, ndërhyrjet e autoriteteve nuk kanë dhënë ndonjëherë rezultat. Një hetim i Autoritetit të Konkurrencës për periudhën janar 2017–2020 përfshiu tre koncesionarë të ngarkim-shkarkimit dhe depozitimit të karburanteve që vijnë nga jashtë. Asnjë rezultat i dukshëm. Asnjë gjobë. Gjoba e fundit në këtë treg i takon vitit 2012, kur një kompani grosiste u penalizua me 6.7 milionë Lek (55 mijë euro) për abuzim me pozitën dominuese në tregun e ngarkim-shkarkimit të gazit të lëngshëm dhe të naftës në rrugë detare. Abuzimi me naftën 2 Qeveritë tona i janë qepur me taksa çmimit të naftës, si liane të harbuara një trungu plepi, duke e tharë sa rrezikon të rrëzohet përtokë. Janë tetë taksa që i shtohen çmimit të naftës tek ne. Më shumë nga të gjitha vendet e tjera evropiane! Qeveria të paktën të hiqte indeksimin e akcizës! Elementet e çmimit të naftës në Shqipëri 2022 (grafik në formë torte me nende ndarje) 8 taksat mbi 1 litër naftë Vetë çmimi i naftës 70 Lek Akcizë(së bashku me indeksimin) 38 Lek Taksë Qarkullimi 27 Lek Taksë riciklimi(ndotje mjedisore) 10 Lek Taksë karboni 3 Lek Taksë e kontrollit të pompave 2 leke Taksë e markimit 5 Lek Taksë e skanimit 5 Lek TOTALI 122 LEK TAKSA Në një litër naftë, që sot në treg shitet 192 lekë, qeveria mbledh 122 lekë. Vlera e produktit është vetëm 70 lekë, ndërsa 122 lekë në një litër naftë janë taksa, që qytetarët i paguajnë jo vetëm për qeverinë, por edhe për koncesionarët privatë. Kjo është dhe arsyeja kryesore se pse Shqipëria renditet ndër 10 vendet me çmimin më të lartë të naftës në botë, në vlerë absolute. Nëse krahasohet sipas fuqisë blerëse të qytetarëve, Shqipëria është vendi ku karburanti kushton më shtrenjtë se kudo tjetër në planet. Ç’duhet bërë? Po sikur të ngrijmë dhe ne çmimet? Së pari dhe menjëherë, qeveria duhet të heqë indeksimin e akcizës së naftës me inflacionin, i cili e ka ngritur me 10 lek çmimin që nga 1 janari 2022. Së dyti, edhe pse shumë vonë, t’i ngrijë tani çmimet e produkteve ushqimore bazë dhe të naftës. Ç’do të ndodhë? Asgjë. Do të ndihmohemi si qytetarë, njëlloj sikurse po u ndodh në këto tre muaj tejet të vështirë (dhjetor 2021-shkurt 2022) qytetarëve të Maqedonisë së Veriut.

NAFTA vetëm “ngrihet”, nuk “ngrin”

Fatos Çoçoli

Artikuj të ngjashëm Artikuj

“PLAKJA” E SHQIPTARËVE

Si u përfshi FMN në një fushatë mediatike në mbrojtje të Bankës së Shqipërisë

‘Peshkaqenët’ e kredive

SA NA KUSHTON KORRUPSIONI

Kontradiktat e ekonomisë së kullëzimit

PIRAMIDAT e reja “moderne”

Artikujt më të lexuar

Gjergj Luca, kryeoligarku i Shkrimsit, rebeli që grisi diplomën për t’u bërë biznesmen

Inva Mula: Unë sopranoja e parë shqiptare në skenat evropiane

Bjeshkët që marrosën turistët: Nga më e bukura Zoj, tek Xhubleta

102 kontejnerët me ngarkesën e errët të maskuar nën hijen e portit

JETA E NATËS NË VITET ’90, NGA DISKO ALBANIA DHE MARIKAJ TE BUZUKËT E PARTYT RAVE

Silvana Braçe ekonomistja që pushtoi Skenën e Festivaleve

Kapodistria, kush ishte Gjon Gjika, presidenti i parë i Greqisë

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?

NAFTA vetëm “ngrihet”, nuk “ngrin”

Fatos Çoçoli

Mbështetni autorët dhe abonohuni në përmbajtje

Shkarko

Zblloko Artikullin

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Artikujt më të lexuar

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?