Tinka Kurti, “Zoja e Randë” e kinematografisë shqiptare

“Zoja e Randë” e kinematografisë shqiptare “Përgjithmonë legjendë” Legjenda Tinka Kurti, heroina që duam “Thesari” Kombëtar Tinka Kurti Ndershmëria është tingulli i saj… Është gati 90 vjeç dhe energjia që i buron nuk vjen nga askush tjetër, përveçse brenda saj (është shigjetar, shenja më energjike e horoskopit, na falni ju shenjat e tjera por kështu jemi :)) E dini si e shoh unë Tinka Kurtin?! Si një orë që nuk di të ndalet dhe duket sikur ka gjithnjë një axhendë me “to do list” për të bërë. Pikërisht në këtë 8 mars, që sapo lam pas, Tinka Kurti ishte e ftuara speciale e mbrëmjes artistike “Muza e shpirtit të lirë”. Ndërkohë në fund të muajit janar u kthye në kryefjalën e mediave shqiptare, pas promovimit të botimit të librit “Tinka Kurti - Ditari i një bashkëshorti”, një botim i veçantë jo vetëm për artisten por për gjithë artin skenik dhe kinematografik në Shqipëri . Palokë Kurti (bashkëshorti i saj) u ul dhe mbajti ditarin e jetës së artistes sonë, duke e ditur se vite më vonë shkrimet e tij do të merrnin tjetër peshë. Nga një ditar me fletët e zverdhura, ai është sot një libër i shkruar me mjeshtëri dhe shumë cilësi botimi nga Anila Mema, gazetare dhe drejtuese e marrëdhënieve me publikun dhe median, në Teatrin Metropol. (e cila na ndihmoi të realizonim edhe këtë rrëfim me Tinka Kurtin, pasi nuk ishte aspak e lehtë të merrje një rrëfim të sajin). “Me librin jam befasuar. Është një botim fenomen. Anila i ka qëndruar besnike ditarit tem, as ka shtuar dhe as ka hequr gjë. Ajo ka punuar me shumë seriozitet me të dhe unë atëherë kam thënë, po ajo e bën e këtë punë”, tregon Tinka Kurti. “Tinka Kurti - Ditari i një bashkëshorti”, është një ditar 40 vjeçar, që përmban një pjesë të roleve të saj që nga fillesat në vitin 1950 deri në vitin 1990, ku tregon në mënyrë kronologjike për çdo rol, skenë teatri a filmi ku ka luajtur “Artistja e Popullit”, Tinka Kurti, një titull ky që e preferon më shumë nga gjithë të tjerët. Artistja numëron rreth 300 role në teatër dhe në kinema. Me role karakteri ajo spikati jo vetëm për dramën që këto role mbartën, por dhe me mënyrën e interpretimit. “Ditari është një gërshetim prej shpirti e fryme, një përzierje e plotë ndjesie, madhështie, sinqeriteti, emocioni, dëshire, përjetësie, pikëllimi, intimiteti, suksesi a dështimi. Dhe për këtë botim kam marrë urime shumë të mira nga mikeshat e mia që nga Margarita Xhepa, Roza Anagnosti, Marjeta Larja, Yllka Mujo, Rajmonda Bulku, etj”, tregon artistja e njohur. Prapaskenat e roleve në libër Në librin “Tinka Kurti- Ditari i një bashkeshorti” do ta njohim Tinkën tonë, në një tjetër dimension, në dimensionin njerëzor, atë të njeriut - artist, me të pathënat e saj, me përjetime e ndjesi të thella, me dëshmi e rrëfime të sinqerta, e të pazbukuruara, për të treguar jetën… atë jetën e paskuintave që spektatori as nuk e sheh dhe e as nuk e di çfarë fsheh”, tregon Anila Mema për botimin e ri. Sipas saj, ky libër përmban dëshmi të vyera që vijnë në formën e ditarit të cilat kanë nisur të shkruhen që 70 vjet më parë. “Meritë për këtë thesar, ka vetëm një njeri - i shoqi i artistes sonë, Palokë Kurti”, shton ajo, duke theksuar se në këtë ditar rrëfehen gjithë prapaskenat e shfaqjeve, rolet, kolegët, puna me regjisorët, sukseset e dështimet e çdo shfaqje. “Teksa shfletoja e punoja me ditarin, mësoja se Tinka e ekranit të vogël, ishte një tjetër Tinkë, në një tjetër jetë paralele krahas shkëlqimit të skenës. Pashë aty, një artiste që për tu bërë ajo që njohim sot, do te kalonte në shumë sprova gjatë jetës. Nuk mjaftonte vetëm talenti. Por përmes historisë së saj nuk njeh vetëm artisten por gjithë mënyrën se si është ndërtuar teatri në Shqipëri, si ka funksionuar, si është zhvilluar”, tregon Mema, e cila tregon se rruga për ta punuar këtë libër nuk ka qenë fort e lehtë. “Puna për më shumë se një vjeçare me këtë libër ka pasur sfidat e veta të pafundme, gjatë rrugës. Bashkë me Tinkën na është dashur të ulemi me njëra- tjetrën, për kohë e kohë me rradhë. Të flasim për çdo shfaqje, të tregojmë çdo personazh, të kujtojmë kolegët e regjisoret. Më pas kam kërkuar, kam ballafaquar me shkrime e dokumente arkivore, kam shfletuar fotografi, e dosje të tëra shfaqjesh. Shumë herë jemi grindur të dyja, e më pas jemi pajtuar, derisa në fund kemi njohur më mirë njëra -tjetrën. Ndaj sot dua ti them me plot gojë: “Faleminderit me zemër! Jeta me Palokë Kurtin Por le të kthehemi tek Palokë Kurti, si u dashurua ajo me të dhe nëse më gjeni një burrë që të shkruaj minimalisht një faqe ëord-i se sa detaje mban mend nga jeta ime (jo më një ditar) unë martohem direkt me të …. “Si e ka mbajtur Paloka, ditarin? - e pyes. Çdo natë, pas shfaqjeve. Kur përfundoja shfaqjet, ai më priste zgjuar dhe ulej të shkruante. Ai ishte i lidhun shumë pas meje. Nuk mendoj se kishte më shumë dashuri sesa një përkushtim të tij ndaj artit tem, - rrëfen artistja. Ajo dhe Palokë Kurti bashkëudhëtuan për më pak se 40 vjet, duke ndjekur njëri-tjetrin me ritme të pakapshme në çdo stinë të jetës. “Ka qenë Paloka ai që ka insistuar për këtë marrëdhanie. Unë isha në Shtëpi të Kulturës dhe ai ishte aty muzikant në Orkestrën Simfonike e në bandë, kështu që për fat të keq, donim a s’donim, ne ishim bashkë në të njëjtat mjedise, - tregon ajo. Fillimisht ai zgjodhi të ishte një shok i mirë për Tinkën që dinte të dëgjonte e të jepte këshilla rreth artit të saj, biseda të cilat do të pasoheshin nga ftesa të vazhdueshme, për shëtitje në park, a vizita në shtëpinë e tij. Paloka i regjistronte bisedat me të me një magnetofon të vogël dhe një mikrofon akulloreje. Mikrofonin dhe regjistruesin e ruan ende dhe sot, në një kënd të raftit plot me libra, medalje e foto. “Lexoj shumë, nuk ngopem duke lexuar. Sa herë që ka dhe panaire libri shkoj”, ndërkohë që një ditë e saj e zakonshme shoqërohet edhe me shëtitje, kafe në lagje me mikeshat e saj artiste me të cilat preferon të kalojë pjesën më të madhe të kohës. Të luash katër role në një ditë Edhe unë, si bashkëshorti i saj, kam shumë dëshirë t’i rikthehem karrierës së saj. Që nga viti 1950 e deri sa doli në pension ishte aktore e Teatrit “Migjeni”, Teatrit Kombëtar dhe gjithë skenës shqiptare me rreth 120 role. Role të mëdha e vogla, ndonjëherë edhe tre role paralelisht por të realizuara me shumë mjeshtëri e mbi të gjitha dashuri. “Kur kam xhiruar filmin “Çifti i lumtur” isha e angazhuar edhe në teatër me rolin e “Norës” të Andrea Skanjetit por edhe me xhirimin e filmit “Lum Drite”. E filloja ditën në orën 7:00 të mëngjesit me xhirimin e “Lum Drite” deri në orën 17:00, më pas shkoja në teatër nga ora 19:00-21:00 dhe nga ora 22:00 deri në orën 4:00 tëmëngjesit xhiroja në “Pallatin e Sportit” për filmin “Çifti i lumtur”, flija vetëm dy orë në fshat në shtëpinë ku xhironim derisa vinte grupi nga Lezha”, tregon ajo. E megjithatë ky mund i artistes është shpërblyer gjithnjë nga duartrokitjet dhe dashuria e publikut. Jo me kot i kujtohet ky moment nga shfaqja “Baca i Gjejtajve” kur sëbashku me Ndrek Lucën e aktorë të tjerë shkuan në Prishtinë. “Pasi mbaruam shfaqjen, hipëm në autobus ku na vjen një grup malësorësh tek dera dhe një burrë plak na thotë: Duam ta shohim edhe ne shfaqjen. U kthyem dhe interpretuam përsëri, madje ai i fali qeleshen e tij të bardhë Ndrek Lucës”, kujton artisjta jonë. Tinka në role nënash Megjithatë rolet e saj më të ndjera kanë qenë ato të nënave, ato që edhe publiku shqiptarë ia ka më përzemër. “Kur kam luajtur nënë Pashakon e kur futesh sinqerisht në rolin e nënës, kam ngrënë, kam fjetur në një krevat me të. E kam bërë me shumë qejf atë rol, por sa herë rri e shoh Nënë Pashakon në televizor e kthej kokën mënjanë dhe them “Ah moj gru, po të jam borxhlie tan jetën se s’të kam bërë ty ashtu si ishe. Loja jeme ka shumë mangësi me Nënë Pashakon e vërtetë”, thotë Tinka Kurti ( e cila ka qenë dhe do të mbetet gjithnjë kritikja më e madhe e roleve të saj ). “Jam shumë kritike ndaj vetes për rolet që kam lozur ndër vite, dhe nuk i shikoj filmat ku kam interpretuar”, tregon ajo. Por jo vetëm ajo por edhe nëna e saj. “Nana sa herë shifte shfaqjet e mia, komentonte me fjalë të mira për çdo rol tjetër, veçse për mua. Po unë moj nanë, si isha? - e pyetsha. - “Mundesh me ba ma mirë, - më thoshte”, tregon sot me krenari e keqardhje artistja. Tinka Kurti artistja që theu tabutë Por Tinka Kurti harron që ka thyer tabu. Ju e dini që ajo ka qenë e para që ka guxuar të dhurojë një puthje në kinematografinë shqiptare në filmin “Tana”. “Në xhirimet e filmit Tana kam shkuar 15 ditë me vonesë. Deri atëherë kishin zgjedhur Esma Agollin për me ba Tanën, kishin zgjedh më shumë aktore të bukura se sa aktore të mira për me ba atë rol. Unë bëra kinoprovën me një punonjës i cili më ra një shputë aq të fortë sa më rrodhën lotët çurg. E kam bërë me vuajtje atë film dhe kur dola për herë të parë përpara aparatit dridhesha, zani mu mek fare. Mikrofoni ishte shumë afër ama nuk arriti të kapte zërin tim që ishte i zbehtë dhe i pafuqishëm. Ky film më ka lënë kujtime shumë të mira dhe kam kaluar shumë mirë më aktorët e tjerë të cilët ishin më të mëdhenj se unë”, tregon ajo duke shtuar se ka marrë në të njëjtën kohë dhe kritika. “Kur mbaruam filmin mua më cilësuan si një aktore të patalentuar. Filmi nuk bëhet si me kenë në shtëpinë tande”, shkruante në një artikull Sofokli Cici i cili edhe aktorët e tjerë i cilësonte shumë teatral në film. Me pak fjalë Tana nuk ka kenë një fitore për mue”, thotë artistja Tinka Kurti. A ishte xheloz bashkëshorti i saj?! “Paloka nuk vinte shpesh në xhirimet e filmave të mi. Ka ardhur vetëm një herë në Korçë gjatë xhirime të filmit “Tana”. Aty i thotë aktori Naim Frashëri: - Ta putha gruan. - S’ka gjë, - ia kthen Paloka gjithë fisnikëri, - mirë boll ke ba. “Paloka nuk ka qenë aspak xheloz, por një burrë me sjellje moderne”, tregon ajo. Ndarja nga jeta e Palokë Kurtit, shokut të saj të jetës rreth viteve ‘90, hapi një plagë të madhe te artistja. “Jetuam pak vite bashkë me Palokën, por gjithë vitet që jetuam ishin mjaftueshëm për ta gëzuar njëri – tjetrin”, - tregon ajo. Megjithatë, pas humbjes së tij, Tinka nuk regjistroi më asnjë fjalë me mikrofon e nuk shkroi më asnjë rresht në ditar. E dhimshme ka qenë për të edhe ndarja nga jeta e djalit të saj Zefit (për të cilën nuk guxoj ta pyes) por ajo është gjyshe e dy nipërve Paul dhe Glen. Paul i ka dhuruar kënaqësinë e të qënit sot stërgjyshe. Me Paulin ka një marrëdhënie shumë të veçantë, sepse ai e ndjek dhe është shumë i lidhur me artin. Një tjetër detaj që tregojnë miqtë e aktores është se ajo fle me fotografinë e stërmbesës një vjeçare. Teksa i afrohet datëlindjes së 90-të, prapë e ka një dëshirë, të luante rolin e një zonje dhe udhëtimin e saj artistik nga Tirana drejt Italisë, në një skenar filmi të shkruar nga Natasha Lako. Një rol tek i cili sheh të përngjasuar jetën e saj artistike…

Tinka Kurti, “Zoja e Randë” e kinematografisë shqiptare

Nga Suada Daci

Artikuj të ngjashëm Artikuj

110

DITARI I FESTIMEVE / Nga 1 vjetori tek 100 vjetori, shqiptarët asnjëherë bashkë

GYLENISTET, halli i madh i Edi Ramës

KURIOZITETE

Artikujt më të lexuar

SONDAZHI/ Si ndahen votat për Tiranën e Shqipërinë

Vlora – 110 vite për shtetin, kryebashkiaku 8 vite për Qytetin

Vajzat që shoqëruan bosët e krimit, nga stomatologe, tek Modelet

Gjergj Luca, kryeoligarku i Shkrimsit, rebeli që grisi diplomën për t’u bërë biznesmen

JETA E NATËS NË VITET ’90, NGA DISKO ALBANIA DHE MARIKAJ TE BUZUKËT E PARTYT RAVE

DITARI I NJË NËNE QË VUAN, 22 vjet në kërkim të së vërtetës

Ismail Qemali, nga pavarësia te “Grushti i Shtetit”, E vërteta e shtetarit të parë shqiptar

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?

Tinka Kurti, “Zoja e Randë” e kinematografisë shqiptare

Nga Suada Daci

Mbështetni autorët dhe abonohuni në përmbajtje

Shkarko

Zblloko Artikullin

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Artikujt më të lexuar

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?