Inxhinieri Nako Petro: Koncesion i Pompave të naftës, tregu nuk monitorohet

Nako Petro, është ndër të paktët inxhinierë të naftës dhe gazit në Shqipëri, që del publikisht për të vendosur pikat mbi “i”. Në një kohë që qytetarët janë të mbytur në terr informativ, në mungesë ekspertize shumë të nevojshme edhe pse ekspertët janë aty; kur askush nuk kujtohet të marrin ndonjë mendim, inxhinier Nako, është ndër të vetmet zëra që del sa në një ekran në tjetrin, sa në një gazetë në tjetrën për të thënë fjalën e tij. Gjithë jetën që pas studimeve në Universitetin e Tiranës në kohën e diktaturës ia ka kushtuar nëntokës shqiptare. E njeh vendin pëllëmbë më pëllëmbë. Ndihet keq kur sheh sesa e sa naftëtarë janë hedhur rrugëve. Ishte ndër të parët që foli për shkatërrimin e rafinerive të naftës, gjithë atyre pasurive që u deshen vite të tëra punë të ndërtoheshin. Dhe i sheh tek shkatërrohen sa hap e mbyll sytë, pa rënë dielli i pasdites. Orët e gjata të punës në kantieret e naftës dhe gazit, ia kanë shtuar më shumë dashurinë për profesionin. Këtë profesion që për inxhinierin është më i rëndësishmi, sepse Shqipëria, sikurse ai e di, sikurse e dinë dhe pjesa më e madhe e shqiptarëve që jetojnë e punojnë në vend dhe jashtë saj, është një vendburim ndër më të mëdhenjtë të naftës dhe gazit në Shqipëri. E pikërisht kur ekzistojnë këto kushte dhe rrethana, Shqipëria jo vetëm vuan mungesën e prodhimeve të bollshme të nëntokës së vet, por përballet me një rritje galopante çmimesh ndikuar kjo më së fundi dhe nga zhvillimet botërore. Në këtë intervistë të shkurtër për revistën NEWSBOMB.AL, inxhinieri flet për koncesionin e pompave. Ekzistojnë sipas tij 25 mijë pompa në karburantet në vend, dhe kontrolli i tyre, tani ka rënë në duart e privatit. Që jo vetëm nuk e kryen këtë siç duhet, por edhe abuzon, madje duke u folur tani edhe për rritjen e çmimit. Dikur këtë detyrë e kryente shteti. Profesori nuk di të thotë pse një ndërmarrje e tillë iu hoq strukturës shtetërore që kishte gjithë kapacitetet dhe iu dha privatit. E thotë, se asnjëherë nuk është vonë për të marrë vendimet e duhura. Profesor Petro, përse, sipas jush, koncesionari i koncesionit të kontrollit të pompave të naftës ka kërkuar një rritje të çmimit të shërbimit të tij pranë Ministrisë së Financave? Kontrolli i pompave të naftës funksionon për të garantuar saktësinë e karburantit që shitet për qytetarët dhe entet shtetërore e private. Ai njihet si proces në të gjithë botën dhe zakonisht kryhet nga struktura të specializuara shtetërore matëse, si dhe inspektuese. Tek ne, deri në fillim të vitit 2019, ky shërbim kryhej nga shteti dhe përkatësisht nga Inspektorati Shtetëror Teknik dhe Industrial (ISHTI) dhe pastaj nga Drejtoria e Përgjithshme e Metrologjisë. Në tetor të vitit 2018, shërbimi iu kalua privatit me një kontrate koncesionare. Në gjykimin tim, kontrata koncesionare mbart probleme. Kompania koncesionare private ka fituar të drejta për të gjobitur bizneset abuzuese, ndërkohë që me ligj këtë kompetencë e kanë organe shtetërore dhe vetë procesi i sanksioneve duhej të kalonte në filtra shtetërorë. Inspektoratit Shtetëror të Mbikëqyrjes së Tregut (ISHMT), ku ndodhet Drejtoria e Përgjithshme e Metrologjisë, i është hequr e drejta e bllokimit të instrumentit matës, pasi verifikimet dhe kontrollet kryhen vetëm nga koncesionari. Me fjalë të tjera, privati kontrollon punën e tij! Kjo do të thotë se të drejtën e bllokimit për marrjen e masës administrative ndaj instrumentit matës në rast të shkeljeve, kontrata koncesionare ia ka njohur koncesionarit. Përjashtimi që i bëhet institucionieve shtetërore nga ushtrimi i plotë të funksionit të inspektimit të instrumenteve të verifikuara prej koncesionarit, në gjykimin tim, rrezikon t’i bëjë të pakontrollueshëm instrumentet matëse të karburantit dhe shërbimin e verifikimit metrologjik. Shërbimi i metrologjisë ligjore për verifikimin e shpërndarësve të karburantit dhe gazit të lëngshëm, është deleguar tek koncesionari, pa ofruar siguri që të ketë kapacitete të mjaftueshme për të monitoruar, ndërkohë që struktura shtetërore ka pasur një metodologji dhe manual mbi mënyrën e monitorimit. Tani nuk ka as manual, as metodologji. Në rastin e karburanteve dhe gazit të lëngshëm, kjo qasje i bën praktikisht të pakontrollueshme instrumentet matës dhe cilësinë e shërbimit të verifikimit që ofrohet nga koncensionari. Ky koncesion u bë me qëllim përmirësimin e shërbimit të mbrojtjes së konsumatorit, por gjykoj se me të tregu mbetet tërësisht i pamonitoruar. Nga ana tjetër, mungon një ekspert metrolog për të monitoruar zbatimin e kontratës. Nëse fitimet e parashikuara nuk arrihen, shteti do të mbajë rreziqet financiare, ndërsa koncesionari vetëm rrezikun e investimit. Përse kontrolli i pompave është i rëndësishëm, Profesor? Shqipëria ka rreth 25 mijë pompa në stacionet e karburanteve. Rritja e tarifës e rëndon drejtpërdrejt barrën mbi qytetarët me të paktën 3.4 milionë euro në vit, duke përfshirë dhe efektin e Tatimit mbi Vlerën e Shtuar (TVSH). Do të ishte e pamendueshme rritja e tarifës në këto kohë të çmimeve rekord të naftës dhe të administrimit të tregut të karburanteve me borde, por në një moment tjetër, kjo mund të kryhet dhe do të dëmtonte interesat e qytetarëve. Kosto e shërbimit të kontrollit të pompave në stacionet e karburanteve aktualisht është 14 mijë lekë për pompë në vit. Duke qenë se kjo tarifë paguhet nga shoqëritë e karburanteve, ajo transferohet si kosto direkte tek konsumatorët përmes çmimit fundor. Nëse, sikurse është përmendur, rrezikohet të dyfishohet tarifa e kontrollit, kjo do të reflektohet menjëherë në çmimin përfundimtar që paguan konsumatori. ÇFARË PROVOKON DIREKT NGRITJEN E ÇMIMIT TË KARBURANTIT PËR QYTETARËT Skandali i pompave të Pikave të Karburanteve duke krijuar monopol në tregun e hidrokarbureve, ka sjellë një tjetër reagim nga ana e disa kompanive që ofrojnë shërbime të ngjashme për "inspektim" dhe "çertifikim teknik". Në letrën drejtuar disa prej institucioneve shtetërore, të cilat kanë dhënë OK për monopolizimin e këtij shërbimi, këto kompani kërkojnë "revokim të menjëhershëm të akteve të miratimit për shoqërinë NOA Control". Sipas përfaqësuesve juridikë të kompanive që kanë nënshkruar këtë letër kërkohet "ndalimi dhe eliminimi i abuzimit me pozitën dominuese në treg të kompanisë NOA Control e cila ka nënshkruar një kontratë 20-vjeçare me qëllim "verifikimin periodik të pompave të karburantit dhe të gazit në Shqipëri. Këto kompani të njëjtën kërkesë ja kanë adresuar edhe Strukturës Përgjegjëse kundër Korrupsionit (SPAK) ku kërkohet menjeherë marrja e masave për: Pezullimin e Lëshimit të Vërtetimeve Teknike Kryerjen e Inspektimeve në Rezervuarët e Gazit të Lëngshëm dhe Karburanteve Çertifikimin e personave që punojnë me pajisje presioni në pikat e karburanteve. Pra, vërehet qartë se shoqëria NOA Control ka shkelur në mënyrë flagrante Ligjin 9121/2003, i cili parashtron “Për mbrojtjen e konkurencës”, sipas dispozitave të mëposhtëme: “Abuzim me pozitën dominuese në treg”, pika 1 dhe 2:1. Ndalohet çdo abuzim me pozitën dominuese nga një ose më shumë ndërmarrje, që e zotërojnë këtë pozitë ne treg. Mund të përbëjnë abuzim me pozitën dominuese veçanërisht: a) Kufizimi i prodhimit, tregjeve ose zhvillimit teknik; b) Zbatimi i kushteve të pabarabarta për veprime tregtare të njëjta me palët, duke i vendosur ato në gjendje të pafavorshme konkurence. d) Vendosja e kushteve për lidhjen e kontratave me palët e tjera, që këto të fundit të pranojnë detyrime shtesë, te cilat, për vetë natyrën e tyre ose sipas praktikave tregtare, nuk kanë lidhje me objektin e kontratave në fjalë. “Nuk do të donim të përfshiheshim në diskutimin se si iu dha koncesioni një shoqërie që ofronte një sërë shërbimesh të tjera në të njëjtin sektor, sepse tashmë ky është një fakt i kryer. Ajo që praktikisht po na cënon te gjithëve, ka të bëjë me faktin se tashmë jemi në kushtet e dëmtimit të konkurencës së lirë në ofrimin e shërbimeve të tjera inspektuese dhe çertifikuese në sektorin e karburanteve për të cilat janë miratuar disa Organe të Miratuara (OM). Është lehtësisht e dukshme, që NOA Control falë pozitës dominuese me 2 shërbimet e sipërpërmendura (ku do të mjaftonte edhe një shërbim monopol i vetëm), i është lënë gjithë hapësira e mundshme për të shfrytezuar apo abuzuar me pozitën dominuese me shërbimet monopol në sektorin e karburanteve, duke iu imponuar direkt apo indirekt subjekteve të tregtimit të karburanteve edhe në kryerjen e shërbimeve të tjera si paketë, përfshirë ato të inspektimit të depozitës së GLN, lëshimit të Vërtetimit Teknik dhe çertifikimit të punonjësve që përdorin pajisje nën presion ”, pjesë nga letra drejtuar institucioneve shtetërore shqiptare të përfshira në këtë skandal të madh që provokon direkt ngritjen e çmimit të karburanteve për shqiptarët.

Inxhinieri Nako Petro: Koncesion i Pompave të naftës, tregu nuk monitorohet

Nga Fatos Çoçoli

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Grinta prej Grifshe e Gridës

VALENTINA DUKA: Gabimi më i madh në jetë kur i thashë “PO” Lulzim Bashës

“PATRONAZHISTËT”

Teatri i Operas, premiera me muzikë të vjedhur

Mona nis luftën, Lulzim BASHA, I lig dhe i poshtër. Meta ‘NON GRATA’? Sajesë tavolinash

Pandora e RTSH-së, Leka Bungo: Milionat e abuzimeve, me skenarët, gazetarë e regjizorë

Artikujt më të lexuar

POLICËT e lënë rrugëve: Pa bukë, të pasiguruar e pa shtesë page jashtë orarit

Ori Nebiaj për politikën dhe filizat e reja të dashurisë

Zengjinet e qeverisë

Rinia e një diktatori që s’e donte artin

“Non grata”? Tronditja amerikane për Shqipërinë

Grinta prej Grifshe e Gridës

VALENTINA DUKA: Gabimi më i madh në jetë kur i thashë “PO” Lulzim Bashës

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?

Inxhinieri Nako Petro: Koncesion i Pompave të naftës, tregu nuk monitorohet

Nga Fatos Çoçoli

Mbështetni autorët dhe abonohuni në përmbajtje

Shkarko

Zblloko Artikullin

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Artikujt më të lexuar

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?