Çmimet “fluturojnë” lart, shqiptarët varfërohen

Nënë Meremja ka në dorë të njëjtën sasi eurosh që e bija ia dërgon nga Greqia çdo muaj për 5 vitet e fundit, por me to, siç thotë, blen shumë herë më pak gjëra në treg. Newsbomb.al bëri një vëzhgim të hollësishëm në tregjet e Tiranës, ku çmimet e mallrave të shportës sidomos ato të importit, edhe pse euro është në minimumin historik, jo vetëm nuk ulen, por kanë pësuar një rritje përtej normales. Fitues të kësaj situate janë grosistët, që blejnë me euro dhe shumë më lirë në tregjet e huaja, dhe shesin në lekë, shumë më shtrenjtë këtu brenda. E si kanë ndryshuar çmimet? Meremja mezi e pret të shoqin të kthehet nga shëtitja e mëngjesit për ta dërguar në treg të bëjë pazarin e ditës. Pse jo dhe të muajit. E ulur në shkallën e pallatit mes kompleksit të banimit pas rrugës “Myslym Shyri”, me vitet që i kanë rënduar të ecurën, por jo të folurën, në komunikim me ne thotë se gjithçka është shtrenjtuar shumë. Pensioni nuk i del, dhe zgjidhja e vetme mbetet te ato 300 euro që ia dërgon muaj për muaj e bija që është në Greqi. “Po nuk ka faj dhe ajo. Ka familjen e vet për të mbajtur” justifikohet Meremja për sasinë e pakët të eurove që i sjell e bija nga Greqia. Edhe djali ka ikur. “E mori kjo dallga e babëzisë për të ikur në Angli. Ku di gjë unë e shkreta. Të jetë mirë për veten e vet, pa nuk pres ndonjë gjë të madhe”. Familja e saj ka të njëjtën “dramë sociale” si thuajse 70 përqind e familjeve shqiptare. Me pensione që nuk ju dalin “as për të ngrënë” siç e thotë duke tundur dorën e rreshkur prej rrudhave, duhen paguar të gjitha: uji, dritat, po ilaçet, po rrobat… “eh sa gjëra do shtëpia moj çupë! E ke ti? E kur ta kesh, do më kujtosh”. Interesohem për pazarin, nëse e bën ajo apo bashkëshorti. Meremja bën listën, ai bredh dyqaneve. Kanë një supermarket aty në lagje, dhe aty blejnë këto ushqimet kryesore, miell, sheqer, oriz, vaj. “Të tjerat, fruta-perimet, i gjejmë te tezgat poshtë pallatit”. “Shyqyr zotit jemi dy pleq e s’kemi makinë, se edhe atë do kishim mangut” thotë Meremja si të jetë vëzhguese e sqimtë e çmimeve dhe të karburantit. Por një gjë e di shumë mirë nënë Meremja. Që kur shkon me të shoqin te pikat e “exchange” kupton se kur i jep eurot, merr më pak lekë. “Merrnim më shumë njëherë e një kohë. Na thonë se ka rënë euro shumë. Po ku di unë tani si është kjo punë. Atë e dini ju me shkollë. Tani, ata nuk na i mbajnë dot, këtë e dimë mirë, se jam kliente e vjetër aty” thotë Nënë Meremja. Situata konkrete me çmimet Duket se rënia e madhe e euros është në leverdi vetëm për importuesit e mëdhenj, oligarkë monopolesh dhe qeverisë. Importuesit e ushqimeve, naftës, pijeve, cigareve kanë fituar shumë gjatë kësaj kohe, ndërsa qeveria ka reduktuar borxhin publik me rreth 37 miliardë lekë ose mbi 380 milionë euro vitin e kaluar, dhe kjo vetëm për shkak të rënies së euros. Këtë vit, borxhi publik do të ulet edhe më tepër dhe sigurisht importuesit dhe qeveria janë në rregull dhe fitojnë nga rënia pikiatë e euros. Mirëpo, ata që e pësojnë si gjithmonë janë qytetarët dhe shtresa e ulët. Në dukje të parë, rënia e ndjeshme e euros teorikisht duhet që të sillte ulje të çmimeve të produkteve të importuara, pasi importuesit me të njëjtën sasi lekësh mund të blejnë më shumë valutë e si rrjedhojë më shumë mallra. Por, ka ndodhur krejt e kundërta. Nga një vëzhgim i bërë nga “Newsbomb.al”, kemi vënë re se çmimet e shportës ushqimore jo vetëm që nuk janë ulur, por kanë “fluturuar” dhe kanë pësuar një rritje të konsiderueshme nga sa ishin disa muaj më parë. Duke nisur nga çmimi i bukës masive, që një vit më parë shitej 70 lekë, ndërkohë sot në furrat e kryeqytetit tregtohet 100 lekë. Pavarësisht se në bursë është ulur çmimi i grurit, që është reflektuar edhe në rënien e çmimit të miellit në tregun tonë me 27% krahasuar me tetorin e vitit të kaluar, çmimi i bukës ka ngelur i pandryshuar. Kjo sjell dëm në ekonominë e familjes shqiptare, por rritje të fitimit për biznesmenët e furrave të bukës. Sakaq, një litër vaj luledielli nëse dikur shitej për 270 lekë, sot qytetarët e blejnë 50 lekë më shumë, pra 320 lekë, ndërsa vajin e misrit 420 lekë. Edhe çmimi i vajit në treg është ulur nga prodhuesit vendas dhe të jashtëm, por ka mbetur i pandryshuar në marketet dhe supermarketet në vendin tonë. Madje, tashmë që euro ka rënë në shifra të konsiderueshme, vaji i importit do të duhej të shitej shumë më lirë, por grykësia e biznesmenëve e ka mbajtur të pandryshueshëm çmimin e tij. Sa i përket vajit të ullirit në tregun shqiptar ai varion me çmime të ndryshme, duke marrë parasysh dhe cilësinë e tij. Nga vëzhgimi jonë vumë re se çmimi më i ulët ishte ai prej 500 lekë, ndërsa më herët shishja e qelqit 1L me vaj ulliri shitej 300 lekë. Në supermarketet shqiptare vaji i ullirit në të shumtën e rasteve është i importuar nga jashtë, kryesisht nga vendet e Ballkanit, pasi ai që prodhohet nga tregtarët e vajit në Shqipëri, kryesisht shitet në tregun e zi. Por me rënien e euros edhe çmimi i vajit duhet të ishte ulur, gjë që nuk ka ndodhur, pasi çmimi vijon të mbetet i njëjtë. Një rritje me 20 lekë ka pësuar edhe gjalpi. Në markete dhe supermarkete 100 gram gjalpë shitej për 80 lekë, ndërsa sot 100 lekë. Të mos flasim për çmimin e djathit, i cili është një nga produktet që çmimi i tij është rritur më tepër. Nëse më herët me 300 lekë apo 400 lekë blije një market 1 kg djathë, sot të duhen 750 lekë për të blerë djathin më të lirë, ndërsa djathi me çmimin më të lartë në supermarkete arrin deri në 1500 lekë. Por kryesisht qumështi me të cilin prodhohet djathi importohet nga jashtë. Pra tregtarët e djathit e blejnë qumështin më lirë për shkak të rënies së euros, por e shesin djathin me çmim më të lartë, duke fituar disa herë më shumë dhe duke detyruar familjet shqiptare të mendohen mirë përpara se ta vendosin këtë produkt në tavolinën e tyre. Çmim “kulmor” ka shënuar edhe qumështi i cili tregtohej për vetëm 120 lekë për litër, ndërkohë tani duhen 190 lekë për të blerë një shishe qumësht 1 Litër. Siç e thamë edhe më sipër, çmimi i qumështit të importuar tani është më i lirë për importuesit, por vijon të mbetet i njëjtë për konsumatorët. Rritjes drastike të çmimeve nuk i kanë shpëtuar as vezët, ku një kokërr vezë e madhësisë xl është 27 lekë. Në tregun tonë, vezët në supermarkete janë një miks i prodhimit vendas dhe atij të huaj. Nëse për vezët e kompanive vendase çmimi edhe mund të mos ndryshojë shumë, e kundërta duhet të ndodhte me ato që importohen. Por, si në çdo rast që kemi sjellë përsipër, edhe këtë herë asgjë nuk ka ndryshuar. Si të gjitha ushqimet bazë, edhe sheqeri, mielli, makaronat, orizi s’bëjnë përjashtim. Një pako sheqer qytetarët e blejnë për 115 lekë, kur dikur e kanë blerë 80 lekë. Ndërsa, 1 kg miell sot shqiptarët e marrin për 120 lekë, ndërkohë makaronat variojnë nga 100 lekë, në 135 lekë, 140 apo dhe 230 lekë, sipas llojit apo markës së tyre. Edhe orizi ka pësuar rritje ku një pako shitet për 210 lekë. Rreth 70% e këtyre ushqimeve importohen për të plotësuar nevojat e qytetarëve shqiptarë, që do të thotë se importuesit e mëdhenj kanë disa muaj që po shpenzojnë më pak për t’i blerë, por kanë po kaq muaj që po fitojnë disa herë më shumë në dëm të qytetarëve. Le të kalojmë te sektori i frutave dhe perimeve, të cilat njësoj si ushqimet bazë kanë kapur tavanin. Çmimet e tyre ndryshojnë çdo ditë, por në momentin kur ne bëmë vëzhgimin ato rezultonin relativisht të larta. Në tregjet e Tiranës një kg qepë kushton 170 lekë, ndërsa 1 kg domate 270 lekë. Nëse dikur mund të blije me 40 lekë apo 30 lekë 1 kg patate, sot në tregjet e fruta perimeve ato i gjen për 70-90 lekë kg. Të njëjtën gjë mund të themi dhe për specin e kuq ku kushton 180 lekë kg, limoni 170 lekë dhe spinaqi po me të njëjtin çmim. Ndërkohë, 1 kg banane kushton 200 lekë, shuma këto të “kripura” për xhepat e shqiptarëve. Edhe këto ushqime në pjesën më të madhe të tyre janë të importuara, por që rënia e euros nuk është reflektuar edhe në çmimin e tyre, që vijon të mbetet mbi normën e duhur. Një tjetër çështje shumë e diskutuar është edhe çmimi i naftës, që në bursë ka rënë ndjeshëm, por në Shqipëri thuajse nuk është reflektuar fare. Me shkrirjen e Bordit të Transprencës, që në shumicën e rasteve çmimet i vendoste sipas interesave të tregtarëve të karburanteve, çmimi i karburanteve vijon të mbetet i lartë. Tregtarët e mëdhenj të naftës po pasurohen çdo ditë e më shumë, ndërkohë që për qytetarët mbajtja e një mjeti transporti po bëhet gjithmonë e më e vështirë. Qeveria pranon përgjegjësinë? Ministrja e Ekonomisë, Delina Ibrahimaj, ka pranuar se rënia e çmimeve që duhet të kishte ndodhur nuk është reflektuar në tregun vendas. Por ministrja është justifikuar duke thënë se qeveria nuk ndërhyn dot, pasi jetojmë në një ekonomi të lirë. “Ne nuk kemi parë një rënie të çmimeve në tregun vendas dhe kjo është arsyeja pse unë thashë që ne do të shohim dhe do të monitorojmë situatën në vazhdimësi, pasi nuk do të lejonim asnjëherë që të kryeshin spekulime me çmimet e konsumit. Megjithatë ne jemi në një ekonomi të lirë, ku çmimi i tregut përcaktohet nga kërkesa dhe nga oferta dhe roli i qeverisë është i limituar në përcaktimin e çmimeve apo në detyrimin dhe ndikimin e subjekteve që qeveria mund të ketë në përcaktimin e çmimeve”, tha Ibrahimaj. Por, ministrja “ka harruar” se në ekonominë e tregut të lirë duhet ndërhyrja e shtetit për të kapërcyer dështimin e përkohshëm në funksionimin e mekanizmit të tregut. Sepse siç e kemi parë, për sa kohë që autoritetet nuk ndërhyjnë në uljen normale që duhet të pësojnë çmimet, Banka e Shqipërisë nuk ndërhyn në tregun valutor dhe Ministria e Financave thjesht monitoron, të vetmit që e pësojnë janë qytetarët e thjeshtë. Përsa i përket sektorit të ndërtimit, Guvernatori i Bankës së Shqipërisë, Gent Sejko, gjatë fjalës së tij në Kuvend deklaroi se kërkesa për të blerë pasuri të patundshme ishte rritur,ndaj kjo mund të sjellë edhe një rënie të çmimit. Një lajm i mirë për ata që kërkojnë të blejnë shtëpi, por në Shqipëri asgjë nuk është e sigurt, pasi këmbimi valutor apo bursa ndikon shumë pak në vendimmarrjen e tregtarëve shqiptarë.

Çmimet “fluturojnë” lart, shqiptarët varfërohen

Nga Franceska Kordalli

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Nafta e Shpiragut, ëndrra e një dite vere

Euro, Euro….po LEKU është Mbret!

Banka Botërore, “dhuratë” qeverisë para zgjedhjeve

Porti i Durrësit, “han pa porta” për koncesionarët

Tatimet mes Kuçedrës së borxhit e pasaktësive skandaloze

Ulliri i lë “dopio gjashtën” Bujqësisë

Artikujt më të lexuar

Gjergj Luca, kryeoligarku i Shkrimsit, rebeli që grisi diplomën për t’u bërë biznesmen

JETA E NATËS NË VITET ’90, NGA DISKO ALBANIA DHE MARIKAJ TE BUZUKËT E PARTYT RAVE

Tigri nxjerr dhëmbët, drejton gishtin drejt Veliajt

Gjiri i Kakomesë, “Bukuroshja” e braktisur bëhet gati për TURIZËM

MARK PALNIKAJ, INXHINIERI QË “ZHVARROS” ARKIVAT E VATIKANIT

Inva Mula: Unë sopranoja e parë shqiptare në skenat evropiane

Kombinimet e shtatorit dhe rikthimi në fëmijëri…

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?

Çmimet “fluturojnë” lart, shqiptarët varfërohen

Nga Franceska Kordalli

Mbështetni autorët dhe abonohuni në përmbajtje

Shkarko

Zblloko Artikullin

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Artikujt më të lexuar

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?