BANKA QENDRORE Sekretet “me humbje” që shpartalluan Financat

Kur thua “Banka e Shqipërisë” në mendje të vijnë paratë dhe pushteti. Eshtë luks të punosh në zyrat e bankës, e akoma më tepër të përfitosh nga lehtësitë e saj. Por vitin e kaluar, për herë të parë, Banka e Shqipërisë rezulton me humbje. E në vend të marrë masa që të minimizojë humbjen, shton personelin e benefitin, si të jetë një “qyp” mjalti për të mbledhur “bletët” e influencuesve më të mëdhenj të këtij vendi të varfër; Përpos kësaj, shtohet kosto e rikonstruksionit të godinës së ish-Hotel Dajtit, me një procedurë skandaloze tenderi, ku firma italiane fituese, shpalli falimentin në Itali. Dy institucione të rëndësishme e të pavarura, Prokuroria e Kontrolli i Lartë i Shtetit, dështuan të publikonin raportet e tyre. Çfarë fshihet pas këtyre sekreteve të institucionit që ruan paratë e shqiptarëve??? Imazhi i parë që të shfaqet në mendje kur lakohet fjala bankë është ai i parave. Kur thua pastaj bankë qëndrore, fjala vjen Banka e Shqipërisë, Banka e Anglisë, Rezerva Federale apo Banka Qëndrore Europiane, imazhi bëhet më antik, vlera monetare që perceptohet nga publiku nuk ka të bëjë më me modernen e bankave tregtare, dhe në trashëgiminë e memories figura që shfaqet lidhet më shumë me thesarin, lingotat e arit dhe misterin që veshin ndërtesat nga ku hyjnë e dalin zyrtarët e tyre. Trekëndëshi që krijohet në mendjen njerëzore është ai i parasë, pushtetit dhe misterit. Por si janë brinjët e tij në Shqipëri? Për t’a kuptuar këtë duhet që pikë së pari të vendosim të zbërthejmë disa të panjohura në mënyrë që gjykimi për autoritetin e Bankës Qëndrore të bëhet realist dhe të hedhë poshtë mitizimin e bërë në vite. 1.E para ka të bëjë me pavarësinë e Bankës së Shqipërisë. Banka qëndrore është një institucion i pavarur, por që me ligjet dhe mënyrën e emërimit të antarëve të Këshillit Mbikëqyrës dhe Guvernatorit është tërësisht i varur nga politika. Pavarësia nuk e amniston nga llogaridhënia, pasi benefitet që i jep ligji gëzohen nga të drejtat që qytetari i ka dhënë institucionit. 2.Banka e Shqipërisë nuk merr para nga buxheti, por i krijon vetë të ardhurat e saj. Një pjesë e tyre realizohen nga operacionet e parasë dhe kredive të njëditore që u jepen institucioneve financiare, dhe një pjesë nga interesi i rezervave të saj. Banka duhet të mbajë rezervë valutore dhe rezervë ari për të amortizuar goditjet dhe për të garantuar qëndrueshmërinë financiare të vendit në raste krizash. Me këto para, mbulohen shpenzimet e bankës, tepricat transferohen në buxhetin e shtetit. Banka e Shqipërisë garanton inflacionin dhe ka një regjim të lirë të kursit të këmbimit. Inflacioni nuk duhet të jetë as më i lartë dhe as më i ulët se objektivi që vendoset. Nëse kjo nuk arrihet instruementi që ka në dorë, është politika monetare përmes rritjes apo uljes të normës bazë të interesit. Banka Qëndrore mbikëqyr dhe rregullon sistemin bankar. Garanton shëndetin dhe konkurrencën brenda sektorit, mbron depozitat në banka dhe vendos rregulla për dhënien e kredisë. Merr kontrolle në sistemin bankar dhe financiar për të siguruar që paratë e depozituesve janë të sigurta dhe kredia e dhënë nga paratë e tyre është bërë sipas standardeve. Si është deformuar misioni i bankës Në sytë e publikut Banka e Shqipërisë është parë ndër vite si një institucion që ofron vende pune të sigurta e me paga të larta, dhe si një fabrikë që prodhon para për ekonominë shqiptare. Vëmendja për rrogat e mira, shpenzimet e luksit dhe mënyrën e menaxhimit të buxhetit, kulmuan në nisje të madatit të dytë të guvernatorit Ardian Fullani. Deputetë të opozitës (PS në atë periudhë) dhe gazetarë filluan të denonconin me dokumenta se si paratë e bankës shkonin për evente, festa, darka dhe madje financuan ngritjen e një skuadrave sportive: një Ekip Volejbolli për ferma dhe një Basketbolli për meshkujt të cilët garonin në shtete të ndryshme me bileta dhe dieta të paguara nga Banka Qendrore. Banka e Shqipërisë u akuzua nga opozita edhe për financimin e blerjes të godinës të ish-Hotel Dajtit për 30.4 milion euro, operacion që u konsiderua si një ndihmë që po i bëhej buxhetit në kushtet e mbetjes të arkës së shtetit bosh. Në brendësi të këtyre akuzave ka dhe disa të vërteta të cilat janë të pakontestueshme edhe sot. Niveli i pagave në këtë institucion është më i lartë krahasuar me nivele të tjera të nëpunësve të administratës publike. Paga mujore e guvernatorit arrin deri në 8.7 milion lekë të vjetra, ndërsa drejtorët e departamenteve dhe specialistët e lartë paguhen mes nivele 4 dhe 3 milionë lekë. Dietat dhe trajnimet jashtë vendit janë të pakursyera, dhe po ashtu edhe kushtet e punës dhe pushimet vjetore. Një tjetër medalje e benefiteve të punonjësve është trajtimi me kredi të buta i stafit, ku norma e interesit është më e ulët edhe se ajo për kreditë që garanton shteti për të pastrehët. Të gjitha këto e kanë bërë bankën qëndrore një nga institucionet më të dëshiruara për të punuar jo vetëm për të sapodiplomuarit dhe punonjësit e bankave tregtare, por dhe për fëmijët e zyrtarëve të lartë. Fëmijët e deputetëve, ministrave, të afërm të drejtuesve të rëndësishëm të shtetit e kanë gjetur gjithmonë derën e hapur në këtë institucion. Nëse në bankat e nivelit të dytë investimet në teknologji kanë reduktuar numrin e stafit, në bankën qëndrore ka ndodhur e kundërta. Numri i personelit është rritur në 609 persona në fund të vitit që shkoi, duke u shtuar me 105 punonjës vetëm gjatë mandatit të guvernatorit Gent Sejko. Shpërblimet me vendin e punës nuk janë të vetmet që gostisin politikanët dhe grupet e interesit. Një thes të madh me para mban dhe fondi i prokurimeve, ku për shkak të një rregullore të vjetër që vazhdon të jetë në fuqi dhe sot, ofertat bëhen akoma me zarf dhe fituesin e shpallur e di vetëm një rreth i mbyllur. Sfidat e medias për të treguar në disa raste fituesin e një tenderi nuk e kanë tunduar asnjëherë institucionin për të shpallur kompanitë fituese. Më konkretë kanë qenë edhe vendimet e Komisionerit për të Drejtën e Informimit, i cili ka urdhëruar dhënien e informacionit, por dhe në këtë rast zbulimi i fituesit është refuzuar. “Nga praktikat e administruara nga Komisioneri, konstatohet se qëndrimi i mësipërm është i përsëritur nga Autoriteti Publik edhe pse Zyra e Komisionerit ka krijuar një praktikë të konsoliduar përmes vendimmarrjeve për raste të ngjashme, vendimmarrje të cilat kanë mbetur në fuqi edhe nga Gjykata Administrative e Shkallës së Parë Tiranë”, konstaton Komisioneri për të Drejtën për Informim, i cili ka ndëshkuar me gjobë Koordinatorin e Bankës Qëndrore. Banka ka pranuar të paguajë gjobën, por të mos tregojë fituesin e tenderit. Konkluzioni? Pagat e larta, trajtimet dhe benefitet në vendin e punës nuk janë tregues të rritjes së integritet apo uljes së korrupsionit dhe nepotizmit. Një histori si ajo e “Tenderit të Unazës” Në verën e këtij viti shpërtheu një investigim që tregonte me dokumenta mënyrën se si një kompani private kishte vjedhur emrin e një firme italiane dhe po kryente punimet për rikonstruksionin e ish-Hotel Dajtit. Ngjarja është e krahasueshme me atë të tenderit të “Unazës së Madhe” por me një dallim teknik se nëse te “Unaza” arka e shtetit shpëtoi dhe nuk dha para, në këtë të godinës Dajti, paratë janë dhënë dhe vazhdojnë të jepen. Në fundin e vitit 2016, Banka e Shqipërisë shpalli në gazetën britanike Financial Times njoftimin për të ftuar kompanitë ndërkombëtare të merrnin pjesë në tenderin për rikonstruksionin e një prej godinave ikonike te Shqipërisë, Hotel Dajtin. Blerja e godinës u realizua në vitin 2010, gjatë periudhës së guvernatorit Fullani për 30.4 milion euro në një prokurim të drejtpërdrejtë me shtetin. Disa muaj më vonë Banka e Shqipërisë zgjodhi dhe studion e projektimit për të rikonstruktuar hotelin dhe për të kthyer dhomat dhe hollin e poshtëm në ambiente për zyra. Tashmë ishte radha që të fillonin punimet. Tenderi u vendos të bëhej i kufizuar. Sekreti sipas organeve kompetente të bankës qëndronte në faktin se ndërtesa klasifikohej “Monument Kulture” dhe gjendja e amortizuar e saj kërkonte makineri të veçanta për të kryer punimet. Për këtë shkak ftesa për kompanitë që kishin interes të kryenin punimet u bë në gazetë ndërkombëtare, por lista se cila prej tyre do të jepte ofertë financiare, u bë nga Banka. Fituese u zgjodh kompania italiane “C.F.G. Construzioni Generali s.p.a”, dhe Ad-Star sh.p.k. e cila ofroi 16 milion euro për të kryer punimet, por emri asnjëherë nuk u njoftua publikisht pavarësisht instimit dhe këmbënguljes të medias. Banka tha se fituesi konsiderohej “sekret bankar” deri në momentin e firmosjes së kontratës. Nisur nga denoncimet e shumta të medias, Prokurori i Tiranës Endrit Bimi hap një hetim kryesisht për këtë çështje, por hetimi u mbyll më shpejt sesa u hap dhe nuk u konstatuan elementë të veprës penale. Prokuroria verifikoi nëse procedura e tenderit duhej apo jo të ishte sekrete, pasi rregullorja e prokurimit në Bankën e Shqipërisë nuk lejon tender të kufizuar mbi vlerën 125 mijë euro. Raportet e vëna në dispozicion nga Banka për kushtet e veçanta teknike të godinës për shkak të vlerave arkitektonike dhe një akt-kosntatim për gjendjen e rënduar nga kompania që pastronte fasadat e xhamave të ndërtesës, mjaftuan për t’a kosnideruar procedurën të rregullt. Një vit më vonë, në qershor 2018, kompania italiane “C.F.G. Construzioni Generali s.p.a” depoziton në Gjykatën e Romës kërkesën për nisjen e procedurave të falimentit. Nga ana e Bankës së Shqipërisë nuk ndodh asnjë veprim për të prishur kontratën. Në shtator vjen në Shqipëri një shtetase italiane banuese në Milano, Martina Lorenzetto për të regjistruar një firmë me emrin “C.F.G. Construzioni Generali s.p.a sh.p.k”. E gjithë pronësia i takonte Lorenzettos dhe kapitali i shoqërisë ishte 1 mijë lekë. Me të njëjtin çmim Lorenzetto ia shet në vitin 2020 kompaninë, Halim Saliut, i cili më herët kishte qënë i punësuar pranë të njëjtës firmë si punëtor përgjegjës për kantierin. Kompania nis punimet për rikonstruksionin e Hotel Dajtit në këtë vit. Më parë në kantier kishte punuar edhe firma AD-STAR në pronësi të Alfred Çomos, i cili kishte vetëm 10% të pjesëmarrjes në konsorciumin fitues, por kjo nuk e kishte penguar që të kryente pjesën më të madhe të punimeve. Firma “C.F.G. Construzioni Generali sh.p.k” ka marrë kontratën e punimeve me bankën në kundërshtim të plotë me ligjin shqiptar, që thotë se firma fituese e tenderit në çdo rast duhet të hapë degë, ose filal në Shqipëri. 5 vjet ndërtim, Banka e Shqipërisë paguan qiratë Ish- Hotel Dajti qëndron i mbuluar nga një mur i veshur me banera të cilët tregojnë ambientet e reja të godinës që do të përshtaten për zyra për Bankën Qëndrore, të projektuara nga arkitekti Marco Petreschi. Projekti synon të ruajë pjesën historike të stilit të ndërtesës, për vetë famën që ka patur hoteli dikur, si një nga më të mirët në Ballkan, ndërsa në hollin e tij është menduar krijimi i një muzeu, i cili do të jetë i hapur për vizitorët. Tabela për punimet e ish-Hotel Dajtit tregon emrin e projektuesit dhe skuadrën që ka ndihmuar në hartimin e tij, por pa dhënë një tabelë për afatet e ndërtimit, datën e fillimit, fondin në dispozicion dhe emrin e kompanisë që kryen punimet,një procedurë standarde që zbatohet në të gjithë kontratat publike. Fondi me vlerë 16 milion euro për rikonstruksionin e ndërtesës ka patur debate edhe brenda vetë Bankës Qëndrore. Sipas dokumentave të hetimit që nisi Prokuroria e Tiranës, konstatohet se vlera e punimeve fillimisht u vendos 2.39 miliard lekë, dhe pas kërkesës nga komisioni i prokurimit është ulur në 2.16 miliardë lekë. “Procedura e hartimit të fondit rezulton të jetë realizuar duke iu kërkuar ofertë 7 shoqërive që kishin shprehur interes në garë, të cilat kanë ofruar në intervalin nga 19 milion euro në 27.6 milion euro. Gjithashtu në përcaktimin e fondit është referuar në çmimet e manualit të ndërtimit nga Sektori Teknik dhe kosto e projektit ka dalë rreth 16.9 milion euro. Fillimisht procedura është vlerësuar për 19.9 milion euro (me kursin e këmbimit të sotëm) dhe pas kërkesës së Entit Prokurues preventivi është rishikuar me ulje në 18 milion euro.” thuhet në dosjen hetimore të prokurorisë. Rregullorja për prokurimin e lejon bankën që të përdorë edhe vlerësimin e kompanive private në studimin e tregut për përcaktimin e fondit limit, por kërkon të vlerësohet edhe praktika e mëparshme e institucionit për objekte prokurimi të ngjashme dhe të merren si bazë çmimet e publikuara nga Instituti i Statistikave. “Nuk mundet kurrsesi që fondi limit të përcaktohet nga kompanitë pasi kemi të bëjmë me një konflikt të hapur interesi dhe as të kombinuar. Duhet të shërbejë tërësisht kodi i ndërtimit i institucioneve publike dhe jo vlerësimi nga subjekte që janë të përfshira në garë” sqaron Selami Xhepa. “Ka një manual çmimesh, të gjithë tenderat që zhvillohen në Shqipëri duhet të mbështeten mbi këtë manual, dhe do një punë studiuese shumë të madhe. Nëse e vendos një kompani e huaj çmimin, si e vendos çmimin? Ku e mori çmimin dhe pa në detaje kërkesat për objektin? Fondi limit është zemra e manipulimit që bëhet në të gjithë këto procese” thotë inxhinieri Arben Meçe. “Fondi limit kalkulohet, volum shumëzim vlerë. Këta dhe në volum shtojnë vlera dhe në çmim shtojnë vlera dhe nxjerrin një fond që ka pikëpyetje të mëdha dhe në çdo rast kur ka një proces korruptiv, investigimi duhet të nisë nga fondi limit. Si doli ai? Sot manuali përdoret si referencë e detyrueshme ligjore për përllogaritjen e fondit limit”, shton Meçe. Sipas dokumentave të dorëzuar nga Banka e Shqipërisë në Këshillin Kombëtar të Territorit, sipërfaqja që do të rikonstruktohet për godinën e ish-Hotel Dajtit është 10.574 m2, nga afro 14 mijë m2 që ishte sipërfaqja e rikonstruksionit të godinës qëndrore të bankës. Edhe pse me një sipërfaqe më të madhe, godina qëndrore ka kushtuar 12 milion euro, 6 milion euro më pak se ish-Hotel Dajti. “Po të jetë për zyra, kostot e ndërtimit dhe investimit në këtë objekt duhet t’a krahasoni me kostot e ndërtimit dhe investimit që janë bërë në objekte analoge. Zakonisht për ndërtesa shtetërore sipas çmimit të Entit Kombëtar të Banesave ndërtimi për metër katror kushton 40 mijë lekë, por për ndërtime që kërkojnë siguri më të lartë mund të jetë dhe më e shtrenjtë. Por një fond me vlerë 18 milion euro është me të vërtetë një luks në ndërtimin që do të kenë kërkuar, nëse nuk është gjë tjetër” sqaron inxhinieri Meçe. Sipas llogaritjeve, kosto ndërtimore për metër katror për rikonstruksionin e ish-Hotel Dajtit është 1700 euro/m2, kundrejt 860 euro/m2 të godinës qëndrore të bankës dhe 700 euro/m2 që është mesatarja e çmimeve për ndërtim të godinave me cilësi të lartë. “Për një ndërtim cilësor është 700 euro m2 kosto e ndërtimit. Por gjithsesi nuk mund të përcaktohet kosto e ndërtimit pa parë se çfarë duhet të ndërtohet dhe pa parë preventivin”, shton Meçe. Por pavarësisht kostove të larta për blerjen dhe rikonstruksionin e godinës, ndërtesa e Hotel Dajtit është ende e papërfunduar dhe 2 vjet në shkelje të afatit. Marrja me qira e ambienteve të tjera për akomodimin e stafit i kushton bankës rreth 300 mijë euro në vit, ndërsa shpenzimet ekstra nga moszbatimi në kohë i afatit të punimeve i çojnë kostot shtesë në 600 mijë euro. Publikimi i kësaj afere fillimisht nga Birn, nuk pati reagime të shumta në publik, madje as nga vetë opozita, e cila në mars të këtij viti bashkoi votat bashkë me LSI dhe PS për t’i dhënë një mandat të dytë guvernatorit. Shkelja e ligjeve dhe rregullores të bankës për prokurimet po mban në heshtje dhe autoritetet hetimore të drejtësisë së dhe re. Çështja, njësoj si ajo e blerjes së godinës dhe vjedhjes së parave të thesarit do të mbyllet në dhomat e errta të sekreteve të bankës dhe arkivës të pluhurosur të prokurorisë. Koha Fullani dhe post-Fullani Kritikat e medias apo denoncimet e opozitës për shpenzimet e luksit, mungesën e transprencës dhe cënimit në disa raste të pavarësisë institucionale të Bankës së Shqipërisë, nuk arritën të trondisin asnjëherë pozitat e guvernatorit Fullani në krye të saj. I bekuar me një mandat të dytë 7-vjeçar, guvernatori vijoi i qetë detyrën edhe pas tranzicionit të pushtetit në vitin 2013 - derisa një ditë, siç e tregoi dhe vetë në seancën gjyqësore, “erdhi një rrufe në qiell të hapur”, duke iu referuar vledhjes së 716 milion lekëve (7 milion USD) të thesarit të bankës qëndrore. Ngjarja e vjedhjes në Bankën e Shqipërisë kaloi ditët e para të korrikut 2014 si një lajm sporadik në mediat vendase të cilat fillimisht nuk i kushtuan vëmendje të madhe. Loja do të hapej disa ditë më vonë, kur dyshimet se shuma e parave që mungonin ishte më e madhe. Në verën e nxehtë të atij viti zyrtarë të Partisë Socialiste, tashmë në pushtet dhe media të ndryshime kërkuan zbardhjen e ngjarjes dhe marrjen e përgjegjësive personale të kreut të bankës. Rrëzimi i Fullanit pati disa aktorë, ku më të rëndësishmit ishin Erjon Braçe si kryetar i Komisionit të Ekonomisë, Ermelinda Meksit, anëtare e Këshillit Mbikëqyrës të Bankës, e vetmja që kërkoi shkarkimin e tij dhe sigurisht prokurorit që nisi hetimet për këtë çështje Ramadan Troci. Këshilli nuk pranoi shkarkimin e guvernatorit dhe as ngritja e një komisioni hetimor nga Braçe nuk dha efekte për largimin e tij nga detyra. Pavarësia institucionale e Bankës ishte në dorën e bordit të saj, të cilët nuk pranuan distancimin nga guvernatori deri në mbrëmjen e arrestimit të tij. Mesnatën e asaj dite, Këshilli Mbikëqyrës u mblodh për të shkarkuar nga posti Ardian Fullanin, vendim që u pasua edhe nga një votim në Kuvendin e Shqipërisë. Tashmë Banka e Shqipërisë ndodhej përpara një krize të madhe reputacionale: 716 milion lekë mungonin nga thesari dhe nuk kishin shpresë të rikuperoheshin pasi ishin deklaruara të humbura në baste, lajmet për keqmenaxhimin dhe shpenzimet e larta ishin të përditshme në media dhe së fundi, një guvernator i arrestuar. Bankat janë institucion besimi. Individët i besojnë një kontrate me një palë private për të lënë paratë e tyre. Garantori se paratë do të kthehen dhe nuk preken është Banka Qëndrore, e cila mbikqyr sistemin bankar. Banka Qëndrore vendos rregulla se sa duhet të jetë kapitali i bankave, sa para duhet të mbahen rezervë në rast goditjesh që do të marrë sektori bankar dhe si duhet të jenë rregullat për dhënien e kredisë bankare në mënyrë që paratë të kthehen, sepse në fund të fundit ato janë kursime të qytetarëve shqiptarë. Detyra e Kuvendit ishte gjetja e një guvernatori konsensual dhe me reputacion të mirë. 42 kandidatura u paraqitën për postin e kreut të Bankës Qëndrore në thirrjet që hapi Presidenca që kishte të drejtën për të propozuar emrin e guvernatorit. Tashmë konsensusi duhej të formohej brenda trekëndëshit President-Qeveri-Kuvend (PD-PS-LSI). Presidenti do të dekretonte emrin dhe Kuvendi duhet të jepte votat për kalimin e kandidaturës. Mëngjesin e një të diele Presidenti Bujar Nishani dekretoi për guvernator zv/drejtorin e Përgjithshëm të bankës Societe Generale. Gent Sejko nuk njihej deri atë ditë as në rrethin politik dhe as në atë mediatik. Kurrikulumi i tij fliste për një eksperiencë të gjatë në sistemin bankar, i edukuar në Shqipëri dhe i specializuar më pas në perëndim, puna e tij tregonte për një përvojë të dedikuar në sektorin privat. Shumë zëra thonin se ai ishte i ri për të drejtuar një institucion të një rëndësie të veçantë siç është Banka e Shqipërisë, por të tjerë mendonin se mbase tashmë kishte ardhur koha për t’i dhënë fund politikës dhe drejtuesve të vjetër e për të vendosur një të ri teknik të papërlyer në poste të mëparshme të administratës. Fjalimi që mbajti përpara Komisionit të Ekonomisë gjatë prezantimit të kandidaturës për guvernator nuk ishte më i miri mes kandidatëve, por më i forti i karrierës së tij. Edhe pse i kujdesshëm për folur për rokadën që duhej në bankë, nga pyetjet e deputetëve Sejko pranoi fenonomenin e “shitjes” së kredive nga bankat, fenonomen që buronte nga keqmenaxhimi i drejtuesve të bankave tregtare dhe që kishte çuar një të katërtën e protofolit të kredisë në hua me probleme. “Do filloja me transparencën dhe përgjegjshmërinë ndaj publikut dhe parlamentit. Synoj rikuperimin e dëmit të imazhit të Bankës së Shqipërisë dhe rikthimit të besimit të publikut në këtë insitutcion si model i profesionalizimit”, u zotua Sejko në 2015-n. Për vjedhjen e parave, ai premtoi të zbardhë deri në fund ngjarjen dhe për të vlerësuar nëse shuma e humbur ishte ajo e deklaruar apo më e madhe. “Do të ishte një nga prioritetet e mia parësore rikthimi i parave në arkën e Bankës së Shqipërisë, për të mos thënë i pari fare për të vlerësuar. Për të parë dokumentet, pasqyrat finaniciare, për të bërë iventarizim, dokumentat e iventarizimit të humbjes dhe për të verifikuar edhe njëherë nëse kjo vlerë është vlera e saktë, ndarjet e përgjegjësive janë të sakta, dhe për të parë nëse sistemet e kontrollit të brendshëm dhe funksionimi i kontrolleve në Departamentin e Thesarit funksionon në rregull apo ka probleme serioze”. Që atëherë dhe deri më sot, pas 8 vjetësh, historia e vjedhjes së parave mbetet e pazbardhur, ndërsa nuk ka asnjë raport publik të Bankës nëse gjendja e tyre është rinumëruar dhe a ka patur mangësi të tjera në rezervën e saj. Në një kohë me emërimin e Guvernatorit të ri, edhe Kontrolli i Lartë i Shtetit ndërmorri një audit në këtë institucion për të parë drejtimin dhe funksionimin e departamenteve kyç aty, por raporti përfundimtar u klasifikua “sekret shtetëror” dhe vijon të mbahet në sirtarët e KLSH-së. Një anëtar i grupit auditues të KLSH-së tha në kushtet e anonimatit se gjatë kohës që u zhvillua inspektimi u gjetën shumë shkelje dhe u mendua që raporti do të bëhej publik që mangësitë e konstatuara të rregulloheshin, nisur dhe nga angazhimi që mori gjithë klasa politike për ristrukturimin e bankës. “Por kur çdo gjë u gropos dhe çdo çështje u mbyll, e kuptova që guvernatorin nuk e kishin çuar për të gjetur të vërtetat, por për të mbuluar se çfarë kish ndodhur deri atëherë.” Banka e Shqipërisë me humbje Për herë të parë Banka e Shqipërisë ka rezultuar me humbje financiare në vitin 2021. Rezultati negativ ishte 2.5 milion euro, ndërsa humbja gjithëpërfshirëse 15.8 milion euro. Të ardhurat e saj realizohen nga komisione që u vendosen bankave tregtare për përdorimin e sistemeve, kreditë njëditore që u jepen institucioneve financiare, interes nga depozitimi i rezervave valutore dhe të arit dhe përqindjet që mban për emetimin e bonove dhe obligacioneve të qeverisë. Shpenzimet vjetore të bankës shkojnë në paga për punonjësit, sistemi sigurie, printim dhe mirëmbajtje e kartmonedhave, mirëmbjajtje e godinave, qira, zyra, karburant, bojë, letra. Çfarë tepron transferohet në buxhetin e shtetit. 10 vjet më parë fitimet që banka qëndrore dërgonte në buxhetin e shtetit arrinin deri në 40 milion euro, por më pas në vite ky fitim është reduktuar në 11.5 milion euro në vitin 2019, 4.7 milion euro gjatë pandemisë, ndërsa për këtë vit banka qëndrore nuk ka derdhur fitim pasi ka dalë me humbje. Goditja kryesore ka ardhur për shkak të rënies së interesave që paguhen në Bankën Qëndrore Europiane ku mbahet rezerva valutore. Nëse më parë nga kjo rezervë fitoheshin para, tashmë interesat negative kanë bërë që Banka të paguajë 10 milion euro për mbajtjen e 4.8 miliard euro rezervë. Në rënie janë dhe të ardhurat nga investimet në kreditë njëditore që u jepen bankave tregtare duke patur si shkak uljen e normave të interesit. Por përballë kësaj tabloje, shpenzimet bankës qëndrore nuk janë ulur, por përkundrazi janë rritur. Numri personelit është rritur nga 504 në vitin 2013 në 609 sot, ku shtesa vjetore për këto paga është 1.2 milion euro më shumë. Në total punonjësit e bankës kanë marrë 25 milion euro kredi të butë, ku vetëm gjatë vitit 2021 është disbursuar 1.5 milion euro kredi e re për stafin. Faturë të lartë Banka Qendrore paguan edhe për rikonstruksionin e ish-Hotel Dajtit. Në vitin 2021 u shpenzuan 5.6 milion euro për rikonstruksionin e godinës, por në konstrast me këtë tablo, kompania e cila po kryen punimet për këtë ndërtesë, “C.F.G Construzioni Generali sh.p.k” ka rezultuar me 1 milion euro fitim, ku 500 mijë euro është ndarë si divident për aksionerin e vetëm Halim Saliu.

BANKA QENDRORE Sekretet “me humbje” që shpartalluan Financat

Nga Ola Xama

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Aldor Nini, grabitqari i artit shqiptar dhe fjalës së lirë

Nga xhamia e tabakëve për t’i rënë me grusht Berishës, kush është agresori i 6 dhjetorit

Kullat e paligjshme të Tiranës

Imamë e hoxhallarë, si janë ndarë gylenistët dhe erdoganistët në Shqipëri

SHTETI PA BREKË

Nxjerrja e pagave, cili është dëmi ekonomik?

Artikujt më të lexuar

Gjergj Luca, kryeoligarku i Shkrimsit, rebeli që grisi diplomën për t’u bërë biznesmen

JETA E NATËS NË VITET ’90, NGA DISKO ALBANIA DHE MARIKAJ TE BUZUKËT E PARTYT RAVE

Tigri nxjerr dhëmbët, drejton gishtin drejt Veliajt

Gjiri i Kakomesë, “Bukuroshja” e braktisur bëhet gati për TURIZËM

MARK PALNIKAJ, INXHINIERI QË “ZHVARROS” ARKIVAT E VATIKANIT

Inva Mula: Unë sopranoja e parë shqiptare në skenat evropiane

Kombinimet e shtatorit dhe rikthimi në fëmijëri…

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?

BANKA QENDRORE Sekretet “me humbje” që shpartalluan Financat

Nga Ola Xama

Mbështetni autorët dhe abonohuni në përmbajtje

Shkarko

Zblloko Artikullin

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Artikujt më të lexuar

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?