ME GOMONE DREJT ANGLISË

Rrugëtimi i vështirë i hasjanëve drejt “ishullit” të ëndrrave, Britanisë. Drejtori i Kulturës në zonë thotë se ka ikur 30% e të rinjve, ndërsa në verë, në zonë sheh vetëm makina luksoze me targa angleze. Të moshuarit, pas ikjes së djemve po braktisin vilat e shtëpitë e ngritura me mundim, ndërsa dhjetëra faqe tik-tok, tregojnë procedurat sesi kryhet kalimi i sigurtë nga kanali i “La Manche” me 4000 paund për person. Por sa të sigurt janë të rinjtë që nuk do të deportohen sërish në Shqipëri??? Gjithë natën thuajse nuk kishte fjetur. Mëngjesi e gjeti duke dremitur, tek puliste sytë plot me emocion dhe një afsh që i vinte nga thellësia e trupit. Rrezet e diellit kishin prekur majën e Pashtrikut, teksa e mendonte dhe në ëndrrat e tij një ditë të dielltë, atë ditë që do vendoste të linte shtëpinë. Një shtëpi modeste, ku nëna, zor se dilte për të zbritur në qytetërim, siç thoshin shpeshherë për rrugëtimin e tyre drejt Kukësit, të cilin e ndajnë veç 44 kilometra prej Hasit. Ky është Alberti 17 vjeçar, që prej javësh nuk mendonte më shkollën, auditorin me mësues që shpjegonin. Kthente sytë majtas e djathas bankave të klasës, e i shihte përditë e më bosh. Kishte ikur më parë Drini, shoku i tij. E kishte marrë emrin pikërisht nga Drini i Bardhë që ndante Hasin nga Podrimja. Sa e sa herë ishte larë me Drinin në ujrat e atij lumi, por dhe në Erenik. Ishte kalitur e forcuar e kishte hedhur shtat si të ishte një i rritur. Nga muskujt. Kjo i jepte shpresë se çfarëdo të ndodhte kur të hypte në gomone, edhe detin mund ta përballonte, pavarësisht se në bisedat me shokët gjithmonë thoshin se lumi me detin nuk kanë asgjë të ngjashme me njëri tjetrin, përveçse janë me ujë. Kur vinte puna të tregonin ndryshimin, as këtë nuk arrinin të bënin. Në fund fare, nuk kishin qenë aq të vëmendshëm në orët mësimore. E fundja, kush po mësonte më aty… Por i vinte inat që shumica e quanin atë dhe shokët e tij “malokë”. “Këta malokët”. Hasi nuk shquhej për lartësi të mëdha, është kryesisht i ulët malor, pasi maja më e lartë ishte Pashtriku me 1989 metra. Pastaj syri të sheh veç fusha gjatë bregut të Drinit. Dhe disa shtigje, apo qafa, që nga tradita kishin emra të veçantë: Qafa e Erës, Qafa e Mullarëve, të cilave Alberti nuk i jepte dum t’i tregonte se pse kishin emra të tillë. Se mirë që ishin larë nëpër lumej e kishin kaluar qafat me emrat e çuditshëm, por shumicën e kohës e kalonin livadheve e lëndinave… aty, shtrirë duke parë hapësirën e pamatë të qiellit blu, kishte ëndërruar ikjen nga shtëpia. E kështu, në mesditën e 7 gushtit të këtij viti, ëndrra e tij do të bëhej realitet. Fillimisht do të nisej nga fshati i tij në Has drejt Durrësit, e mandej, drejt destinacionit të tij final në Britaninë e Madhe. I gjithë ky rrugëtim duhet të ishte “sekret”. Nuk i kishte treguar kujt për largimin nga fshati. Vetëm nënës së tij. Ajo që e kishte rritur me shumë mundime derisa ishte bërë aq. Herë me bukë e herë pa bukë, në sytë e saj kishte parë veç lot. Ishin lot varfërie, skamjeje, pamundësie, pafuqie…E porositi nënën që të mos fliste për të, derisa ai të arrinte në Angli, aty, ku siç kishte folur me shokët e tij nëpër facebook e instagram, ata pra, shokët, po bënin një jetë më të mirë. Dhjetëra të tjerë prisnin për të prekur ëndrrën e madhe britanike. “Mendova që ishte zgjidhja e vetme të ikja”, - tregon ai jo pa trishtim për peripecinë e kaluar në këtë provë të parë të fatit pa i mbushur ende të 20-at. Fillimisht do të qëndronte në Durrës, për dy ditë. Pasandaj do të nisej në Tiranë dhe prej andej në Francë me një familjar të tij që do ta shoqëronte për të kaluar kufirin. Në Francë ai e dinte mirë se ku do të shkonte, e kë do të takonte. “Më kërkuan 4500 paund për të kaluar me gomone në Angli, dhe unë i gjeta borxh tek një i afërm imi”, -shpjegon 17-vjeçari që mendonte me vete se këto para, do t’i bënte shumë shpejt në Angli. Borxhi është borxh, e duhet kthyer shpejt. Fundja, në Has, apo Shqipëri, nuk do t’i bënte kurrë ato para në një kohë të shkurtër. Alberti arriti që të kalonte kanalin që ndan Francën me Britaninë vetëm mesnatën e datës 19 gusht, ku më herët disa tentativa për t’u nisur nga brigjet franceze kishin dështuar për shkak të prezencës së shtuar të policisë. Të zhgënjyer e të pashpresë – boshatiset Hasi Albana Aliaj nga fshati Zrahisht në Has, thotë se në fund të Gushtit drejt Britanisë u nis edhe vëllai i saj i vetëm. Ajo shpjegon sesi 20-vjeçari kishte mbaruar studimet profesionale për elektroteknikë, por një vend pune ishte i pamundur për të. “Kemi kërkuar me muaj të tërë punë në Has, kemi përgatitur të gjithë dokumentacionin që im vëlla të niste një punë, por të gjitha institucionet na refuzuan”, - tregon ajo. E përmalluar për të vëllain me të cilin ndryshe nga shumica e miqve dhe shoqeve të veta, kishte një komunikim shumë të hapur, Albana, nuk tha asnjë fjalë që ai të mos e provonte fatin. “Pa punë nuk mund të rrinte, kështuqë vendosi që të largohej drejt Anglisë”, e justifikon e motra. Zrahishti, fshati i saj, është një zonë ku dy fshatarë nuk bëhen dot bashkë në një mendje. Duket si i humbur, pasi shtëpitë janë të vjetra, të rrënuara dhe të braktisura, e rrugët janë si mos më keq. Jo sikur duhet të shkojnë njerëz e makina. Por vetëm kuaj e gjethë. Kur vjen puna për vota, të gjithë bëjnë edhe aty mitingje elektorale. Por siç vijnë, ikin, me thesin plot premtime e mandej me harresa deri katër vjeçarin e ri. Nuk ka rrugë, nuk ka kanalizime, nuk ka ujë dhe pse gjithë zona e Hasit rrethohet nga burime ujore. E meqë të gjithë ikin e askush nuk mbetet, te kafja e vetme e fshatit, ka mbetur pronari me të zonjën që e nisin mëngjesin me ndonjë kafe turke e ndonjë gotë raki. Asnjë të ri. “Në fshatin tonë ikën të gjithë, një tjetër problem për të ishte se të gjithë miqtë e tij ishin larguar dhe ai nuk kishte as njerëz që të pinte kafe me të”, - thotë Albana Aliaj, duke justifikuar vendimin e të vëllait që nuk kishte se ç’bënte më në atë fshat. Në të njëjtën situatë ndodhet edhe fshati Dobrunë, një zonë malore në kufi me Kosovën, ku më shumë se 60% e banorëve të fshatit kanë ikur tanimë, shumica në Britani të Madhe. Shtëpitë kanë mbetur bosh, ndërsa shpresa që fshati të ringjallet është e paktë. ‘Asnjë qeveri nuk ka investuar në fshat, ne nuk kemi rrugë për të arritur në fshat, nuk kemi shkollë e as Qendër Shëndetësore. Unë nuk e di nëse ekziston një arsye e vetme pse dikush duhet të jetojë në një fshat që s’ka as rrugë, as shkollë e as shërbime shëndetësore”- tregon me lot në sy një burrë babaxhan i të 70-ave. Nuk do të japë emrin, ka frikë se dy djemtë, i kanë ikur po njëlloj, ilegalisht, në Britaninë e Madhe. “U them atyre mos hajdeni më, mos investoni në fshat, nuk mund të shpenzojmë para në një vend që nuk ekziston”, thotë shpresëhumbur 70 vjeçari që të vetëm çmallje me djemtë e ka nëpërmjet whatsap-eve apo rrjeteve sociale që koha ia ka imponuar t’i mësojë. Madje sipas sugjerimit të djemve, që janë duke punuar dhe duke bërë ca lekë, edhe ai me gruan po mendojnë të zhvendosen në Tiranë, për të kaluar pleqërinë. Po e shtyjnë sa mundet se u vjen keq për shtëpinë, për jetën e kaluar aty. Aty është martuar me bashkëshorten në të njëjtën moshë si ai, dhe kanë bërë dy djem, të fortë. Por që nuk i shikojnë e nuk i gëzojnë dot. “Nuk shohim arsye për të vazhduar për të punuar tokën. Ne jemi të moshuar, dhe nuk kemi një infermierë në fshat që të kujdeset për ne. Pse duhet të rrimë më këtu, - vijon i moshuari. Benzat me targa angleze E kur hyn në Has, në gjithë zonën, jo veç Krumës por edhe në fshatra, në rrugët që kanë humbur rrugës të sheh syri plot makina luksoze me timon djathas, e me targa angleze. Janë shumë të zakonshme. Madje rrallë sheh makina me targa shqiptare. Është gusht, bijtë kthehen nga Britania për të parë pleqtë e tyre mbetur atyre anëve. Rrethi i Hasit është një ndër zonat që emigruar me shpejtësi të madhe. Vilat e ndërtuara në periferi të qytetit mendohet të jenë 100% investim emigrantësh nga Britania e Madhe, ndërsa ndërtimi i dhjetëra vilave të tjera vijon, brenda tyre në shumicën e rasteve nuk gjen njerëz. “Kur shohim vila që po ndërtohen, kur shohim makina qindra mijëra paundësh, mendojmë se në Angli bëhet lekë shpejt, dhe ne mendojmë se ‘pse të mos e provojmë’”, thotë një prej të rinjve. Sipas Censusit të fundit të bërë në vendin tonë në Bashkinë e Hasit ka një popullsi prej 16 790 banorësh, por gjasat janë që atje të jetojnë rreth 1/3 e banorëve tani. Kjo valë e madhe emigrimi nuk fshihet më. Madje pranohet edhe zyrtarisht. Dylber Geca, drejtor i Kulturës dhe Arsimit në Bashkinë e Hasit thotë se vetëm në muajt qershor, korrik dhe gusht janë larguar drejt Britanisë së Madhe 30 përqind e banorëve të Hasit, e thuajse të gjithë janë të rinj. Ata që duhet të mbanin qytetin dhe ekonominë me punën e tyre. Por, e pranuar zyrtarisht, për të gjithë ne bën çudi, pavarësisht se institucionet shtetërore nuk janë alarmuar shumë. Tik Tok-u aplikacioni që po çon shqiptarët në Britani! Nga një vëzhgim që ka bërë Revista Newsbomb.al, janë të paktën 33 faqe ose profile në rrjetin social Tik-Tok që reklamuan ikjen drejt Britanisë së Madhe dhe ofruan kalimin e sigurtë nëpër kanal nga Franca, me shifra që shkojnë nga 4000 deri në 5000 paund. Shumë faqe u mbyllën gjatë muajve korrik dhe gusht, por të njëjtët rihapën profile të tjera për të ofruar mundësi ikjeje. Një faqe në Tik-Tok e quajtur “Kalimiisigurtë” pasi iu mbyll profili për dy herë me radhë brenda një muaji, rihapi profilin e tretë, me shënimin “Nuk publikojmë dot video, se na e bllokojnë faqen. Nisja çdo dy ditë dhe kalimi i sigurtë”. Me datën 31 gusht, po kjo faqe publikoj një tjetër mesazh që është parë nga rreth 597 persona ku shkruhej se “Nisja bëhet ditën e nesërme. Nxitoni! 4 mijë paund!”. Ndërsa një tjetër faqe me 1153 ndjekës në Tik-Tok në një video të publikuar me 11 shtator dhe që ishte parë më shumë se 27 mijë herë, thoshte se nisja nga Franca bëhet çdo ditë në një gomone me një kapacitet prej 20 personash. Në një përgjigje të shkurtër për Newsbomb faqja “kalimengafranca” tha se jo vetëm që kalojnë dhjetëra Shqiptarë një herë në tre ditë nga Franca drejt Britanisë, por që kanë transport edhe nga Hasi e Kukësi. “Ne kemi furgonë që nisemi nga Hasi dhe nga Kukësi, një herë në javë. Marrim persona aty, dhe i sjellim në një nga hotelet në Francë. Ndërkohë që çdo natë ne vëzhgojmë bregdetin për të gjetur një pikë e cila nuk kontrollohet nga policia, për t’u nisur. Anjëherë nuk kemi një pikë fikse ku nisemi, por ne gjejmë zonën ku nuk po patrullohet në atë moment nga Policia”, - tha një person që menaxhon këtë faqe. Por kalimi drejt Britanisë së Madhe është jo shumë i sigurtë. Personi që drejton gomonen është jo vetëm i paçertifikuar, por edhe me shumë mundësi, nuk ka hipur kurrë në një gomone. “Ne sigurisht që nuk udhëtojmë me emigrantët. Ne gjejmë një person që pranon vullnetarisht që të drejtojë gomonen, i japim një GPS ku duhet të ndalojë dhe personit që pranon ta bëjë këtë punë, ne nuk i marrim pagesë”, - shpjegon personi që është pas faqes Tik-Tok, e që sigurisht nuk shfaqet me emër mbiemër. Ata kanë mbledhur me mijëra paund duke trafikuar shqiptarët në Britaninë e Madhe. Pyetja më e madhe pa përgjigje është: po mirë, kush e sjell gomonen mbrapsh në Francë, apo edhe ajo është e përfshirë në çmim??? Emigrimi – problem i vjetër në Shqipëri Dyzet përqind e emigrantëve që kalojnë nga “La Manche” janë nga Shqipëria”, - shkruhet në një raport të fundit sekret të inteligjencës ushtarake britanike. Gjithsej 1075 shqiptarë kaluan “Kanalin” me varka të vogla të organizuara nga bandat e kontrabandës së njerëzve gjatë një periudhe gjashtë-javore këtë vere. Nga viti 2010 deri në vitin 2019 nga Shqipëria kanë ikur rreth 500,000 persona, sipas një raporti të Institutit për Studime Ekonomike Ndërkombëtare në Vjenë të Austrisë, të publikuar në vitin 2021. Si faktor themelor, ekspertët e Vjenës evidentuan nivelin e lartë të varfërisë, papunësinë dhe rrjetin e krijuar me diasporën. Sipas raportit, rreth 86 mijë persona ikën nga Shqipëria për të punuar, 18 mijë për të studiuar, 281 mijë për arsye familjare dhe 114 mijë për arsye të tjera. Emigrimi i personave me arsim të lartë ishte i konsiderueshëm dhe përbënte pothuajse 40% të totalit, ç’ka i kontribuonte ‘ikjes së trurit’ — fenomen i përhapur në vendet e Ballkanit Perëndimor. Ndër ata që rritën shkallën e emigrimit në Shqipëri për këtë periudhë, ishin të sapodiplomuarit. Me një vend me popullsi prej 2.8 milionë banorë, ikja e 500,000 personave për 6 vite është shqetësuese, por më shqetësuese është se ikja po vazhdon. Një raport i INSTAT (Institutit të Statistikave në Shqipëri) — tregoi se pavarësisht shpërthimit të pandemisë COVID, 23,854 persona u larguan nga vendi gjatë 2020. Shkalla e lartë e papunësisë dhe niveli i ulët i të ardhurave, forcojnë arsyet për të migruar. Sipas matjeve të fundit zyrtare, 38% e popullsisë të aftë për pune nga 15-64 vjeç janë pa një vend pune. Tek grupmosha 15-29, shkalla e papunësisë prekte 19.9% në tremujorin e tretë të 2021. Institucionet ndërkombëtare në vazhdimësi kanë publikuar raporte që e rendisin Shqipërinë si një ndër vendet më të varfëra në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar në vitin 2020 një e treta e popullsisë, apo 32.6%, konsiderohej e varfër, kjo masë e popullsisë jeton me më pask sesa 5 euro në ditë. Të dhënat e fundit zyrtare të vitit 2020, tregojnë se shpenzimet mesatare mujore për konsum për një familje, të përbërë mesatarisht nga 3.6 persona ishin 695 euro ose 193 euro për person. Ndërkaq, llogariten rreth 64,710 familje të cilat trajtohen me ndihmë sociale nga shteti ndërsa vlera e saj varion nga 20 deri në 75 euro në muaj. Nga ana tjetër pagat në sektorin publik dhe privat vazhdojnë të jenë të vogla. Paga minimale në Shqipëri është 34.000 lekë dhe nga rreth 700 mijë të punësuar në Shqipëri rreth 400,000 prej tyre paguhen më pak sesa 350 euro në muaj, sipas një database shtetërore të rrjedhur në media në fundin e vitit 2021, ku pasqyroheshin pagat e të gjithë të punësuarve në sektorin publik dhe privat. Çfarë do të ndodhë me emigrantët? Mijëra emigrantë që ndodheshin në Britaninë e Madhe u shokuan në qershor të këtij viti, pasi qeveria atje lidhi një marrëveshje me Ruandën, një shtet në Afrikën Lindore, përmes së cilës, të gjthë azilkërkuesit që ndodheshin në Britani do të ndërgoheshin në shtetin afrikan për të pritur shqyrtimin e azilit të tyre, që mund të zgjaste me muaj, ose me vite të tëra. Me 15 qershor, një avion ku kishte edhe shqiptarë brenda u bë gati që të nisej për në Ruandë, ndërsa organizatat e të drejtave të Njeriut e kundërshtuan vendimin, por pavarësisht kësaj qeveria angleze ishte e vendosur të dërgonte azilkërkuesit në Ruandë. Teksa avioni ishte gati për nisje, dhe emigrantët kishin hipur në të, Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut lëshoi një urdhër urgjent për mdaljen e avionit dhe pezullimin e marrëveshjes deri në një urdhër të dytë. Por teksa shqiptarët shpëtuan nga ky vendim, një tjetër marrëveshje mes Shqipërisë dhe Britanisë së Madhe do të shqetësonte emigrantët. Në mes të gushtit të 2022, kur mediat britanike më të mëdha shkruanin për gomonet me shqiptarë, Shqipëria dhe Britania e Madhe nënshkruan një memorandum bashkëpunimi. Në njoftimin e bërë nga Ministria e Punëve të Brendshme e Britanisë, thuhej se në bisedën mes sekretares Priti Patel dhe homologut të saj shqiptar, Bledar Çuçi, janë zotuar të intensifikojnë punën e përbashkët për të parandaluar një numër të madh shqiptarësh që kalojnë në Britani nëpërmjet Kanalit të Manshit përmes trafikuesve të qenieve njerëzore. “Falë bashkëpunimit tonë të shkëlqyer me Shqipërinë, do të shfrytëzojmë çdo mundësi për të përshpejtuar deportimin e shqiptarëve që nuk kanë të drejtë të jenë në Britaninë e Madhe"-thoshte ministrja Angleze. Por përsëri shqiptarët “qëlluan me fat”. Në fund të shtatorit, Home Office e shpalli të pavlefshme marrëveshjen që Patel nënshkroi me qeverinë shqiptare për të kthyer me shpejtësi nga Doveri ata që mbërrijnë ilegalisht. Departamenti ligjor i qeverisë ka konfirmuar në këtë mënyrë se nuk ka të drejtë të përshpejtojë dëbimin e azilkërkuesve shqiptarë pas mbërritjes së tyre në Britaninë e Madhe. Pranimi u bë në një letër ligjore që iu dërgua avokatëve të cilët punojnë për bamirësinë e refugjatëve “Care4Calais”, e cila kishte sfiduar politikën duke e çuar vendimin në gjykatë. Shqiptarët, nga gomonja në azil e më pas në punë Alberti, 17-vjeçari nga Hasi, nuk i kupton as marrëveshjet politike, as vendimet e gjykatës, ndaj thotë se është i qetë tanimë që ka mbërritur në Angli dhe është vendosur në një zonë periferike të Londrës. Sapo zbriti nga gomonja, atë e këshilluan që të paraqitej në zyrën e emigrantëve, e duke qenë se është nën moshën 18-vjeç, atë do e kishin përparësi. Dhe kështu, ndodhi. Zyra e emmigracionit, nisi procedurën e azilit për të, ndërsa gjatë kësaj periudhe e dërguan 17-vjeçarin që të qëndonte në një hotel. Pak ditë më vonë, Alberti shpjegon se një i afërm i tij, me dokumente të rregullta në Britani të Madhe, u paraqit pranë zyrës së azilit dhe doli garant për të. Në këtë mënyrë Alberti u zhvendos për të jetuar tek ai, e menjëherë filloj punë, në ndërtim. “Nuk do të punoj në shtëpi bari, i kam premtuar nënës, se nuk do të merrem me punë të pista”, - thotë 17-vjeçari që ka disa mijëra euro borxhe për të shlyer, për rrugën nga Shqipëria drejt Britanisë së Madhe, aty ku tanimë ka nisur një jetë të re!

Nga Isa Myzyraj

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Hemoragjia e BLUZAVE të BARDHA

“Wudy”, shumë zhurmë për asgjë

Kurthi i kredive! Shqiptarët e varfër të joshur nga fajdet

Artikujt më të lexuar

Gjergj Luca, kryeoligarku i Shkrimsit, rebeli që grisi diplomën për t’u bërë biznesmen

JETA E NATËS NË VITET ’90, NGA DISKO ALBANIA DHE MARIKAJ TE BUZUKËT E PARTYT RAVE

Tigri nxjerr dhëmbët, drejton gishtin drejt Veliajt

Gjiri i Kakomesë, “Bukuroshja” e braktisur bëhet gati për TURIZËM

MARK PALNIKAJ, INXHINIERI QË “ZHVARROS” ARKIVAT E VATIKANIT

Gratë që vunë përpara burrat

Inva Mula: Unë sopranoja e parë shqiptare në skenat evropiane

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?