Krimi ndaj grave, shifrat “të frikshme”

Tre gratë që ekzekutoi gjakftohtë Dan Hutra shkaktuan një “revoltë” të madhe në rrjetet sociale, por pak vetë u gjendën në protestë. Ndërsa vrasjet e grave kthehen në statistika të dhimbshme, më alarmante janë të dhënat e urdhërave të mbrojtjes dhe dhunën në familje. Durrësi mban vendin e parë. Askush nuk kthen sytë të nxjerrë përgjegjësitë, edhe pse fajtorët janë aty, mes nesh Ishte fillim marsi 2021 kur Liljana Buzo kishte shkuar në gjykatën e Elbasanit për të marrë urdhërin e mbrojtjes nga bashkëshorti i saj Koço Buzo. Sapo doli nga gjykata, u qëllua 7 herë nga bashkëshorti duke e lënë të vdekur në vend. Ajo dhunohej vazhdimisht nga bashkëshorti i cili më herët kishte shërbyer për disa vite me radhë në policinë e shtetit. Viktima la pas tre fëmijë, një vajzë 26-vjeçare si dhe dy djem, 20 dhe 18-vjeçar. Viti 2021, në kalendarin e statistikave shënoi vitin më të përgjakshëm të vrasjes së vajzave dhe grave nga bashkëshortët, apo anëtarë të tjerë të familjes. 20 prej tyre u vranë gjatë 2021-shit, disa prej të cilave, me urdhëra mbrojtje. Një dekadë dhunë e shtypje! Dhuna ndaj grave dhe vajzave në shoqërinë shqiptare është sfida më e madhe sot. Gratë, dhunohen, rrihen, vriten sistematikisht, ndërsa shifrat alarmante sa vijnë e fryhen edhe më tej. Në një mjedis ku mbizotëron konservatorizmi, tradita e kultura e thellë patriarkale, gratë dhe vajzat ende nuk po arrijnë të gjejnë vendin e tyre, si brenda mjediseve “të sigurta” familjare, por as në rrugë, e në vetë shoqërinë. Gresa Hasa, një aktiviste e zëshme e të drejtave të grave dhe vajzave thotë se COVID-19 nxorri përfundimisht në pah sesi pesha e riprodhimit shoqëror, ku përfshihen të gjitha aktivitetet që prodhojnë dhe përkujdesen për jetën, vazhdojnë të rëndojnë mbi supet e grave”. “Kjo barrë rëndon në mënyrë joproporcionale mbi gratë, pjesa dërrmuese e të cilave pas përfundimit të punës me orë të tejzgjatura e për paga që nuk mbulojnë dot as shërbimet shëndetësore bazë, kthehen në shtëpi ku në vend se të çlodhen, vijojnë të punojnë por pa pagë duke larë e gatuar, duke u kujdesur për të vegjëlit, etj”, thotë Hasa. Vrasjet si statistikë Një dekadë, dhe duket sikur të bie qielli mbi kokë. 118 vajza dhe gra janë vrarë në 10 vite, sipas Qendrës “Hana”. Këto të dhëna janë statistikë, edhe pse kanë humbur jetë njerëzish. Por ato bëhen më tragjike kur vjen çështja tek dhuna. Qendra “Hana” që mbledh e grumbullon të dhëna të tilla me qëllim orientimin e politikave të duhura për mbrojtjen e tyre, tregon se nga viti 2013 deri në 2022, në Shqipëri u dokumentuan 33,268 raste të dhunës së grave dhe të vajzave. Të dhënat zyrtare të rasteve të raportuara për dhunë në familje për 11 bashki të marra nga gjykatat përkatëse, për vitin 2022 tregojnë një të dhënë prej 1,629 rastesh të çështjeve për dhunë në familje të regjistruara dhe 2,014 urdhëra mbrojtjeje të lëshuar. Durrësi mban kryesimin e listës për dhunën ndaj grave dhe vajzave, ku në gjykatën e Rrethit Gjyqësor u regjistruan 445 raste të dhunës në familje nga data 1 janar deri me 31 dhjetor të vitit 2022, ndërsa kjo gjykatë kishte 335 kërkesa për urdhëra mbrojtjeje nga gratë dhe vajzat. Patriarkalizmi dhe femicidi Gratë dhe vajzat kanë protestuar vazhdimisht në vendin tonë, kryesisht viteve të fundit, për atë që e quajnë “femicid”. Në marsin e 2023 u zhvilluan dy protesta të njëpasnjëshme, njëra pas vrasjes së 3 grave nga Dan Hutra, një ish-i dënuar për vrasjen e bashkëshortes së tij vite më parë, dhe një tjetër protestë e 8 mars, në Ditën Ndërkombëtare të Gruas që ishte pak ditë pasi Hutra kishte kryer një masakër të vërtetë në periferi të Tiranës. “Oj gra, lulet e Shën Valetinit e 8 marsit, po na i kthejnë në lule morti. Oj gra, po na vrasin”, - tha me një zë ulëritës e kumbues njëkohësisht Liri Kuçi, një akiviste e Kolektivit Feminist në Tiranë, në protestën e mbajtur me 2 mars përpara Ministrisë së Drejtësisë, ku dhjetëra aktivistë akuzuan institucionet shtetërore për vrasjen e 3 grave nga Dan Hutra me 1 mars të 2023. “Lulet e festave po na i kthejnë në lule morti. Po na vrasin dhe mesazhi po na bëhet i qartë nga institucionet që ofrojnë lehtësira për kriminelët. Mjeti i vetëm është vetëmbrojtja”. “3 gra u vranë në fillim marsi nga dora e një burri. Tre të tjera u plagosën. Protestuesit nuk do kërkojnë më që policia të kapë vrasësin apo të bëhet reforma në drejtësi. Sot, jemi përballur me një vrasës që ka kryer një krim që mund të shmangej. Ai ka vrarë gruan e parë dhe ka përdhunuar një tjetër, dhe policia nuk e di që ky është i rrezikshëm? Si ka mundësi që institucionet kanë dështuar për të mbrojtur jetën e këtyre grave? Duhet të flasim që e kemi normalizuar dhunën, femicidin e kemi konsideruar normal. Nuk është krim pasioni, por vrasje e gruas. Ky është momenti të flasim më shumë’,- tha një protestuese tjetër. Nga 8 marsi i 2022 deri në 14 mars të 2023 në Shqipëri u vranë 13 gra: Merushe Hazizi, Bukurie Bami, Fatmira Bami, Fatime Suli, Mynevere Karabolla, Kristjana Braka, Vitore Pacuku, Valdete Mana, Jetlira Eleizi, dhe Mevlute Hysa, Hasime Dafku, Etleva Kurti, Mimoza Paja. Protestuesit e kanë të qartë se çfarë duan. -Drejtësi për gratë e vrara – Rishikim të drejtësisë penale për viktimat e dhunës. - Mbrojtja nga Femicidi të trajtohet si urgjencë kombëtare: Funksionim të shtetit ligjor dhe dënim maksimal për dhunuesit dhe vrasësit e grave. -Kërkojmë forcimin e shërbimeve mbështetëse për të mbijetuarat e dhunës: Më shumë strehimore shtetërore, linja telefonike falas për raportim, shërbime këshillimi dhe ligjore falas -Kërkojmë që shteti të promovojë barazinë gjinore dhe edukimin feminist në lëndë të posaçme të kurrikulave shkollore për të parandaluar dhunën dhe ndërgjegjësuar fëmijët, për të zhbërë stereotipet dhe dhunën strukturore. - Monitorim i respektimit i të të drejtave dhe kushteve të punës, si dhe paga dinjitoze për gratë. -Monitorim dhe artikulim në Kodin Penal të gjuhës së urrejtjes dhe seksizmitnë media e hapësira të tjera të ushtrimit të tyre. Pushteti ekonomik i burrave Shqipëria renditet në 10 vendet e para në botë ku gratë kanë më shumë pushtet politik, pasi pushteti politik në 70% të ministrive mbahet nga gratë, por sërish pushtetin ekonomik e mbajnë burrat. Nëse flasim për sipërmarrjen sipas Institutit të Statistikave, në vitin 2021 gratë zotëronin, ose kishin nën administrim 24.1% të kompanive në vend, një shifër kjo relativisht e vogël edhe me mesataren europiane, si sipas Institutit të Statistikave Europiane ajo është 35%. Gratë në vendin tonë paguhen përsëri më pak sesa burrat. Në vitin 2021 paga mesatare e grave në Shqipëri ishte 55.760 lekë në muaj, ndërsa ajo e burrave ishte 58.400 lekë.

Krimi ndaj grave, shifrat “të frikshme”

Nga Isa Myzyraj

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Superfosfati i Laçit, “vrasja” që vjen nga shkëlqimi

Artikujt më të lexuar

SONDAZHI/ Si ndahen votat për Tiranën e Shqipërinë

JETA E NATËS NË VITET ’90, NGA DISKO ALBANIA DHE MARIKAJ TE BUZUKËT E PARTYT RAVE

Gjergj Luca, kryeoligarku i Shkrimsit, rebeli që grisi diplomën për t’u bërë biznesmen

Shpellat e jugut, monumente të braktisura dhe të harruara nga shteti

50 vjet nga Revolta/ SPAÇI – Burgu i komunizmit dhe demokracisë

Të pathënat e ekzekutimit të biznesmenit nga turisti-vrasës

Banka Botërore, “dhuratë” qeverisë para zgjedhjeve

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?

Krimi ndaj grave, shifrat “të frikshme”

Nga Isa Myzyraj

Mbështetni autorët dhe abonohuni në përmbajtje

Shkarko

Zblloko Artikullin

Artikuj të ngjashëm Artikuj

Artikujt më të lexuar

Kontaktet

Kategori

Mirëse u ktheve!

Hapni një llogari të re!

Merrni fjalëkalimin tuaj

Je i sigurt që dëshiron ta zhbllokosh këtë artikull?

Are you sure want to cancel subscription?