KURIOZITETE

Pse një lloj djathi quhet kaçkavall?

Natyrisht që bëhet fjalë për një lloj djathi të shijshëm dhe që të gjithë e njohin, por pakkush e di origjinën e këtij emri disi të çuditshëm. Në fakt ajo duket se është e sigurtë është pikërisht origjina e këtij djathi dhe është Italia. Dhe këtë e vërteton më së miri edhe shpjegimi i kësaj lloj kompozite në dukje e pakuptueshme që formohet nga dy fjalë italiane: cacio (djathë) dhe cavallo (kalë). Po ç’lidhje, mund të pyesë me të drejtë dikush,  ka djathi me kalin? Në të vërtetë edhe në vendin e origjinës, pra në Itali, ekzistojnë variante nga më të ndryshmet në lidhje me etimologjinë e djathit kaçkavall, duke pretenduar, spas krahinave të caktuara, autorësinë e prodhimit të tij. Ishin fillimisht napoletanët, të njohur për fantazinë dhe kreativitetin  e tyre, që ia atribuan trevës së tyre, Campanias, prodhimin e këtij lloj djathi. Dhe këtë e shpjegojnë me faktin, sipas tyre, se një prodhues i një djathi të tillë i vuloste rrotat e djathit me një vulë që përmbante figurën e një kali. Pra, sipas tyre, njerëzit kur e kërkonin në treg thoshin il cacio a cavallo, për ta dalluar nga djathrat e tjerë. Dikush tjetër ka hedhur tezën se emri vjen nga që e transportonin për në treg me kuaj, ngaqë në atë kohë nuk ekzistonin makina e kështu me radhë. Ndërsa sipas një varianti tjetër, i cili considerohet edhe si më i besueshmi, emri tij lidhet pikërisht me teknikën e prodhimit të tij. Kështu pasi e përfundonin prodhimin e tij në nënyrë artizanale, për ta staxhionuar e futnin nga dy e nga në trasta, si hejbe dhe e varnin në tra si kaluar në kallë për ta kulluar. Që këtej pra edhe shprehja cacio a cavallo e cila me kalimin e kohës u transformua në caciocavallo, përt të ardhur edhe tek ne në formën që e njohim si kaçkavall. Pavarësisht nga origjina dhe autorësia e tij rëndësi ka që është një nga djathrat më të kërkuar dhe më të shijshëm.